Asertywność jest cechą, której można się nauczyć. Chcąc wykształcić u dziecka postawę asertywną, niezbędne jest w tym celu zaangażowanie rodziców i przedstawienie odpowiednich wzorców.
Postawa rodzica
Jak zawsze w wychowaniu kluczowy jest przykład. Dziecku musimy pokazać, że można, a czasami nawet należy mówić „nie”. Dobrze jest, żeby widziało, że nie zrobimy wszystkiego o co nas poprosi, że na każdą jego prośbę nie odpowiadamy „tak”. Dziecko powinno po części mieć kontrolę nad tym, co się z nim dzieje, aby mogło czuć odpowiedzialność. Dotyczy to możliwości wyboru i informowania dziecka o konsekwencjach podjętych decyzji.
Konsekwencja
Świadomość, że jako rodzice mamy realny wpływ na zachowanie dzieci, jest niezwykle pomocna w utrzymywaniu konsekwencji między słowami a czynami. Czasami zupełnie nieświadomie wskazujemy na dopuszczalność niektórych zachowań. Kiedy mówimy „nie”, odmawiamy czegoś dzieciom, wówczas należy tą decyzję uzasadnić tak, aby maluch to zrozumiał i spokojnie trwać w swojej decyzji. Jest to sposób nauki budowania swojej indywidualności, a także stawiania koniecznych granic.
Prawda
Przyzwyczajeni jesteśmy, że odmowa jest wyrazem niechęci, czyś złym, że jest to fałszywy obraz mówienia „nie”. Kiedy negatywna odpowiedź wynika z naszej wolnej woli i prawdy, nie ma w niej nic złego – wręcz przeciwnie, niesie to tylko dobro. Nie powinniśmy przepraszać, za to że komuś odmówiliśmy, jeśli taka była nasza świadoma decyzja. Potrzeby kreowane przez dziecko nie zawsze są dobre i w naturalny sposób mogą nie dążyć do ich dobra. Jeśli chcemy powiedzieć „nie”, wytłumaczmy dlaczego tak postanawiamy i że nie jest to wynik złości. Odmawiać powinniśmy także wtedy, kiedy coś nie jest zgodne z przyjętym przez nas systemem wartości. Każdą taką sytuacje trzeba jasno opisać i poprzeć konkretnymi argumentami.
„Nie” nie jest złe
Jako dorośli niezwykle często unikamy jednak słowa „nie”. Wynika to ze strachu przed reakcją otoczenia, ewentualnym konfliktem. Chcąc przypodobać się innym, tracimy niekiedy swoją tożsamość, cicho znosząc zachowanie nam nieodpowiadające i spełniając oczekiwania innych ludzi. Wielokrotnie niestety mówimy „tak”, wewnętrznie jednak się z tym nie zgadzając. By podejmować, często nawet nieprzyjemne konsekwencje mówienia „nie”, trzeba jasno ustalić własne zasady moralne i się ich trzymać. Podobnie jak my dorośli, dziecko także ma prawo odmówić pewnych rzeczy, kiedy sytuacja wprawia go w zakłopotanie i wstyd.
Szacunek dla „nie”
Będąc rodzicami, którzy wykazują się asertywnością i chcą jej nauczyć swoje dzieci, musimy być świadomi, że oprócz tego, że będziemy ich pierwszymi nauczycielami, to także na nas będą uczyć się bycia asertywnymi. Każda odmowa dziecka może być bardzo trudna dla dorosłego, jednak warto ją uszanować i próbować zrozumieć. Jeśli od początku negatywnie będziemy reagować na każdą autonomię dziecka, skutecznie ją w nim zabijemy. Spróbujmy pozwolić w sytuacjach, w których nie przyniesie to destrukcji moralnej, czy fizycznej na podejmowanie przez dzieci samodzielnych i nie zawsze przemyślanych decyzji.
