„Idź i przemyśl swoje zachowanie!” – tak często reagujemy, gdy nasze dziecko zachowuje się nie po naszej myśli. Izolowanie dziecka to powszechna reakcja emocjonalna, która z pozoru wydaje się nieszkodliwa, a nawet pomocna. Niestety, ten sposób radzenia sobie ze złością i negatywnymi emocjami dziecka powoduje więcej szkody niż pożytku. Izolacja dziecka, nazywana też niekiedy „karnym jeżykiem” może bowiem doprowadzić do osłabienia więzów miłości łączących rodzica z dzieckiem.
Paradoks izolacji dziecka
Izolacja jest metodą, w której dorosły „proponuje” dziecku chwilę osamotnienia. Na początku warto odpowiedzieć na pytanie: W jakim celu izolujemy dziecko? Czemu ma to służyć? Po pierwsze, możemy stwierdzić, że to pomoże uspokoić się dziecku. W ten sposób jednak doprowadzamy do wzmożonego stresu z powodu odrzucenia. Odrzucenie jest bowiem jednoznaczne z cierpieniem dziecka. Małe dzieci nie mają poczucia czasu, stąd też nie wiedzą czy i kiedy owa separacja się zakończy. Buduje to w nich wówczas tzw. lęk przed porzuceniem. Po drugie, chcemy w ten sposób zmusić go do przemyśleń swojego zachowania. Okazuje się jednak, że z powodu nagromadzenia negatywnych emocji nie jest ono w stanie racjonalnie ocenić sytuacji i dojść do dojrzałych wniosków. Po trzecie, chcemy w ten sposób ukarać dziecko. W ten sposób jednak powodujemy, że zamyka się ono w sobie i nie będzie chciało przyznawać się więcej do popełnionych błędów z obawy przed konsekwencją kary. To w naturalny sposób może doprowadzić do oszustw i kłamstw z jego strony w przyszłości.
Brak miłości
Izolowanie dziecka doprowadza do czasowego pozbawienia go miłości ze strony rodzica. Tymczasem dziecko żeby się rozwijać, stale potrzebuje miłości od swoich bliskich. Te krótkie wydawać by się mogło epizody, doprowadzają więc do osłabienia więzów miłości, które łączą rodzica z dzieckiem. Im częściej pozbawiamy go tej miłości, tym słabsza staje się więź rodzica z dzieckiem. W jego oczach maleje również wartość rodziny jak głównej ostoi bezpieczeństwa. Izolacja, która jest w rzeczywistości karą bardzo mocno koncentruje się na samym zachowaniu dziecka, a nie na uczuciach innych osób oraz krzywdom im w ten sposób wyrządzanym.
Możliwe alternatywy
Dlaczego więc tzw. karny jeżyk nie jest dobrym rozwiązaniem? Przede wszystkim nie pozwala dziecku popełniać błędów. A błędy są niezbędnym etapem nauki – czy to umiejętności fizycznych, edukacyjnych, czy właśnie emocjonalnych. Na szczęście istnieją alternatywne sposoby radzenia sobie z trudnym zachowaniem naszych dzieci. Oto one:
- Zostań – po pierwsze nie odseparowuj dziecka, tylko pozostań z nim i z jego emocjami, trudnymi, które jednak wyrażają to co czuje w środku.
- Zaakceptuj uczucia – pozwól mu na odczucie złości, zdenerwowania. Pomóż mu nazwać te emocje i zapytaj, co doprowadziło do tego, że wydarzyła się przykra sytuacja.
- Wyjaśnij – wytłumacz w prosty i zrozumiały sposób dlaczego dane zachowanie jest niewłaściwe.
- Pomóż naprawić błąd – spróbuj pomóc dziecku naprawić krzywdy wyrządzone złym zachowaniem. Na początku zapytaj, czy zaproponuje sam jakieś rozwiązania, a jeśli nie wspólnie uzgodnijcie jak naprawić błąd.
- Nie krzycz, nie używaj gróźb i agresji – musisz być opanowany. Twoje dziecko nie nauczy się spokoju, opanowywania emocji i empatii, jeśli będzie widziało rodzica reagującego emocjonalnie na złe zachowanie.
Pokusa stosowania izolacji jako sposobu na uspokojenie dziecka może być niezwykle silna, a opanowanie emocji w trudnych chwilach czasami wręcz niemożliwe. Szybko jednak przekonasz się, że warto podjąć ten wysiłek, a wsłuchanie się w emocje dziecka pozwoli mu na naukę prawidłowych zachowań i reakcji bez konieczności zrywania więzi miłości z dzieckiem.
