Strategia izolacji, dystansu społecznego i obowiązek noszenia maseczki, to nie tylko środki ochrony przed ryzykiem zakażenia, ale również czynniki sprzyjające rozwojowi schorzeń psychicznych. Chroniczny stres, niepokój i poczucie bezradności wpływają degeneracyjnie na rozwój społeczny u najmłodszych. Pandemia koronawirusa spowodowała liczne perturbacje niemal we wszystkich obszarach życia. Najdotkliwiej jednak skutki wszelkich obostrzeń sanitarnych odczuli dzieci i młodzież, dla których codzienność pandemiczna wiązała się odcięciem od grupy rówieśniczej, przejście na system zdalny nauczania oraz wstrzymaniem niemal większości realizowanych dotychczas aktywności i wyjazdów.
Z badań przeprowadzonych przez psychologów i studentów Dolnośląskiej Szkoły Wyższej wynika, że 44 proc. nastolatków po okresie pandemii ma objawy depresji, a w 2020 r. aż 12 tys. 525 młodych ludzi napisało przez specjalny formularz wiadomości z prośbą o pomoc do zaufanych instytucji lub zadzwoniło na telefon zaufania. O ponad 200 wzrosła z kolei liczba prób samobójczych w roku 2020 wobec roku poprzedniego. Zły stan zdrowia psychicznego, bardzo często nieleczony, prowadzi do mniejszej odporności psychicznej, a to z kolei sprawia, że każdy inny powód może dziecku wydawać się “odpowiedni”, żeby zakończyć swoje życie.
Dlaczego kondycja psychiczna młodych ludzi się obniżyła?
Z pewnością, same restrykcje pandemiczne mają swój udział w przyczynieniu się do coraz gorszego stanu zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Niestety, z badań wykonanych przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę wynika, iż mimo, że dzieci w czasie pandemii przebywały w domu, nie uchroniło to je przed doświadczeniem krzywdzenia – niemal 27 proc. badanych doznało co najmniej jednej z form przemocy, czy to ze strony rówieśników, czy też ze strony bliskiej osoby dorosłej. Co dziesiąty badany doświadczył w okresie lockdownu wykorzystania seksualnego. Co dwudziesta osoba była świadkiem przemocy w domu wobec rodzica lub innego dziecka. Przemoc rówieśnicza w dużej mierze przeniosła się do przestrzeni wirtualnej – lekcje online stały się niekiedy areną pełną przemocy, z szykanowaniem na czacie, przez przerabianie zdjęć, po publikację filmów. Młodzi ludzie zaczęli się bać włączania kamerek, by nie stać się internetowym memem. Zgłoszenia na telefon zaufania dokonywała głównie młodzież w wieku 13-15 lat. Każdy telefon to opis zazwyczaj konkretnej sytuacji domowej, doświadczeń, emocji odczuwanych każdego dnia, z którymi niekiedy młodzi nie umieją sobie poradzić. Przewlekły stres związany z pandemią COVID-19 i towarzysząca temu niepewność dotknęła niemal większość dzieci i nastolatków. Eksperci sugerują, że emocje odczuwane podczas pandemii są niezwykle podobne do żalu przy utracie bliskiej osoby. Utrata normalności i żal z powodu tego, co nie jest już możliwe, doprowadził do poczucia pustki, a niekiedy nawet utraty sensu życia.
Do najczęściej występujących zaburzeń psychicznych diagnozowanych wśród nastolatków i dzieci należą:
-depresja,
-abulia,
-zaburzenia adaptacyjne,
-zespół wypalenia,
-zaburzenia lękowe,
-zaburzenia odżywiania,
-PTSD – zespół stresu pourazowego,
-uzależnienie od ekranu (komputer, gry online, aplikacje, telefon).
Nie wszyscy mogli liczyć na wsparcie
Młodzi ludzi mogli liczyć w przeważającej mierze na pomoc matki (67 proc.), natomiast znacznie rzadziej ojca (40 proc.). Aż 43 proc. badanych wskazało, że koledzy i koleżanki stanowili wówczas dla nich istotne wsparcie. Z badań wynika również, że aż 9 proc. badanych nastolatków i dzieci nie mogła liczyć na wsparcie nikogo z bliskiego otoczenia. W czasach największego stresu bezpieczne środowisko rodzinne to tak zwany czynnik ochronny. Niestety, nie wszyscy rodzice byli w stanie poradzić sobie z udźwignięciem pojawiających się problemów psychicznych dzieci i nastolatków. Nie każde objawy były dla opiekunów alarmujące, a niekiedy i sami zmagali się z lękami i depresją bądź byli źródłem jej powstania w postaci przemocy słownej, krzyku, niepotrzebnych uniesień i zbywań, a na przemocy fizycznej kończąc. Przebywanie we wspólnym gronie rodzinnym przez tak długi okres czasu stał się dla wielu rodzin wyzwaniem, którego nie byli w stanie udźwignąć. Zwłaszcza jeśli przed pandemią życie rodzinne w rzeczywistości nie istniało i skupiało się wyłącznie wokół obowiązków. Doprowadziło to do sytuacji, że napięcia powstałe w gronie rodzinnym stały się dodatkowym źródłem stresu i zaburzeń funkcjonowania dla ludzi młodych.
Skorzystaj z programu UPRIGHT na Dolnym Śląsku!
W ramach profilaktyki zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w całej Polsce uruchamiane są pilotażowe projekty prowadzone przez środowiskowe centra zdrowia psychicznego. Na Dolnym Śląsku w ramach działań Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego wystartował właśnie program UPRIGHT, który przeprowadza szkolenia dla nauczycieli oraz zajęcia dla dzieci i rodziców, które pomogą im w nauce kompetencji społeczno-emocjonalnych oraz radzenia sobie z porażkami. Szerokie wdrożenie programu promocji zdrowia UPRIGHT jest jednym ze skutecznych narzędzi wspierających uczniów klas V-VIII (12-14lat) w poprawie i utrzymaniu dobrej kondycji psychicznej, co w efekcie zapobiega przyszłym zaburzeniom psychicznym, emocjonalnym oraz uzależnieniom behawioralnym u młodych ludzi. Program dostarcza sprawdzonych narzędzi budujących odporność psychiczną wśród nastolatków oraz jest źródłem rzetelnej wiedzy nt. zdrowia psychicznego i uczy wielu istotnych umiejętności, tak aby dzieci i młodzież, a także rodzice lepiej radzili sobie w życiu z pojawiającymi się trudnościami. Oba podmioty lecznicze zaangażowane w program zapewniają profesjonalna kadrę przygotowaną do wdrażania programu UPRIGHT – lekarzy psychiatrii dziecięcej, psychologów, psychoterapeutów, pedagogów i terapeutów uzależnień. Do udziału w projekcie zostanie zaproszonych 10 gmin województwa dolnośląskiego, ok. 15 szkół podstawowych, 250 nauczycieli oraz 600 rodziców. Już teraz sprawdź czy Twoja szkoła bierze udział w projekcie UPRIGHT!
Rodzicu! Tutaj możesz zgłosić się, jeśli Twoje dziecko potrzebuje pomocy! Lista podmiotów [DOLNY ŚLĄSK]:
- Wrocławskie Centrum Zdrowia Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, ul. Samuela Bogumiła Lindego 19-21, 51-138 Wrocław, pzp-rejestracja@spzoz.wroc.pl, 71 355 63 61, 71 355 65 18 2.
- Centrum Neuropsychiatrii „Neuromed” Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, ul. Białowieska 74A, 54-235 Wrocław, sekretariat@neuropsychiatria.com, 71 350 17 80, wewn. 303, 516 021 956, 71 350 17 30 wewn. 47
- Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. J. Gromkowskiego, ul. Koszarowa 5, 51-149 Wrocław, sekretariat@szpital.wroc.pl, 71 395 74 26, 71 326 13 27 do 31
- Dzienny Ośrodek Psychiatrii i Zaburzeń Mowy dla Dzieci i Młodzieży, ul. Wołowska 9, 51-116 Wrocław, sekretariat@dopdim.pl, 71 352 84 12, 71 352 79 91
- CPTP SALUS Spółka z o. o., ul. Jarzębinowa 7, 55-095 Długołęka, salus.dlugoleka@gmail.com, 789 027 125
- Oddział Fundacji „Promyk Słońca” Centrum Diagnostyczno-Rehabilitacyjne NZOZ, ul. Swobodna 8a, 50-088 Wrocław, fundacja@promykslonca.pl, 71 782 77 77
- Ośrodek Środowiskowej Opieki Psychologicznej i Psychoterapeutycznej dla Dzieci i Młodzieży w Mikoszowie przy Stowarzyszeniu Św. Celestyna, Mikoszów 27, 57-100 Mikoszów, poradnia_psych@celestyn.pl, 727 545 999
- Psychologus Poradnia, ul. Długa 28A, 51-180 Psary, psychologus@icloud.com, 601 933 410
- Poradnia dla Dzieci i Młodzieży. Psychoterapia i Rozwój, Radomierz 60a, 58-520 Radomierz, biuro@erapsyche.com, 690 007 818 10.
- Specjalistyczny Szpital im. dra Alfreda Sokołowskiego, ul. Batorego 4, 58-300 Wałbrzych, sekretariat@zdrowie.walbrzych.pl, 74 648 97 42, 74 648 96 00 11.
- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Ars Medica” Sp. z o. o., ul. M. Konopnickiej 4, 58-100 Świdnica, ars-medica@wp.pl, 74 852 03 67
- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Reha-Med”, ul. Garncarska 3, 58-200 Dzierżoniów, jacekprysak@interia.pl, 74 831 70 00
- Polkowickie Centrum Usług Zdrowotnych – Zakład Opieki Zdrowotnej S. A., ul. Kardynała B. Kominka 7, 59-101 Polkowice, pcuz@pcuz.pl, 74 746 08 00
- Dolnośląskie Centrum Zdrowia Psychicznego Dzieci i Młodzieży w Lubinie Sp. z o. o., ul. Marii Konopnickiej 5, 59-300 Lubin, poczta@dczpdm.lubin.pl, 726 700 774
- Wielospecjalistyczny Szpital – Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Zgorzelcu, ul. Warszawska 30, 59-900 Zgorzelec, sekretariat@spzoz.zgorzelec.pl, 75 772 29 00
- Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Bolesławcu, ul. Aleja Tysiąclecia 30, 59-700 Bolesławiec, sekertariat@szpitalpsychiatryczny.pl, 75 616 26 48, 75 616 26 48 wew. 317, 506 192 824
- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Powiatowe Centrum Zdrowia Sp. z o. o., ul. Gustawa Morcinka 7, 59-600 Lwówek Śląski, sekretarit@pczlwowek.pl, 75 782 01 04
