Istotą praktykowania nabożeństwa dziewięciu pierwszych piątków miesiąca nie jest spowiedź, jak wielu uważa, ale przyjęcie Komunii Świętej z intencją wynagrodzenia Jezusowi za grzechy własne i innych ludzi, za wszelkie zniewagi wobec Najświętszego Serca Pana Jezusa. Jak zwykł mawiać św. Ojciec Pio: „Serce Pana Jezusa powołało nas nie tylko dla naszego uświęcenia się, ale także dla uświęcenia innych dusz. Jego Serce chce, abyśmy Mu pomagali w zbawianiu dusz”. Ta praktyka pobożnościowa ma zatem pomóc w owocnym pogłębianiu wiary oraz formowaniu prawego i wrażliwego sumienia. Jednocześnie uczy współpracy z łaską Bożą i wdzięczności Jezusowi za zbawienie.
Kult ten odnosi się do osoby Jezusa, którego centrum stanowi Serce. Jest ono wewnętrznym źródłem, z którego wypływają Jego myśli, uczucia, słowa i dzieła; jest kluczem do wszystkich dogmatów, wyjaśnieniem wszystkich tajemnic, nadaje głębokie znaczenie każdemu słowu Ewangelii, gdyż wszystko opromienia i rozpala Jego miłość. Nie jest to jakaś forma sentymentalnej pobożności, gdyż kult ten skłania do naśladowania cnót Najświętszego Serca, a zwłaszcza miłości do Ojca Niebieskiego i do braci aż do wielkodusznej ofiary, aż do całkowitego heroizmu oraz oddania się i poświęcenia. To nie jest jakaś pobożność zewnętrzna, gdyż zmierza do ustanowienia w sposób trwały społecznego królestwa Serca Chrystusa, które jest „królestwem prawdy i życia, królestwem świętości i łaski, królestwem sprawiedliwości, miłości i pokoju.
Człowiek posiada trzy centra duchowe. Są nimi: rozum, który odkrywa prawdę, wola, która dąży do dobra, i serce, którego natura polega na odczuwaniu. Te trzy duchowe centra współdziałają ze sobą. Jednak serce, z całą złożonością i wieloznacznością swoich doznań, przedstawia najprawdziwszy obraz człowieka, jest bowiem centrum wrażliwości uczuciowej. Zatem prawidłowo ukształtowane serce ułatwia poznawanie prawdy i pragnienie autentycznego dobra. Daje również zadowolenie i szczęście z poznanej prawdy i dobra, do których się dąży. Ponadto wyznacza sposób i intensywność przeżywania dobra i prawdy.
W Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii. Zasady i wskazania (Poznań 2003, nr 171) znajdujemy zachętę Stolicy Apostolskiej do podejmowania praktyki pierwszych piątków miesiąca opartej o „wielką obietnicę” daną przez Jezusa św. Małgorzacie Marii Alacoque. „W czasie, gdy przyjmowanie Komunii sakramentalnej było u wiernych bardzo rzadkie, praktyka dziewięciu pierwszych piątków miesiąca miała znaczący wpływ na powrót do częstszego korzystania z sakramentu pokuty i Eucharystii”. Pobożność, która ma prowadzić do spotkania z Bogiem, musi być pozbawiona „próżnej ufności, która w porządku zbawienia znosiłaby wymagania wiary czynnej czy też wysiłki prowadzenia życia zgodnego z Ewangelią”. Chodzi też o to, by nie zapominać o absolutnej wyższości niedzieli jako „pierwszego i najważniejszego święta”, domagającego się pełnego uczestnictwa wiernych w celebracji eucharystycznej.
Ks. Leszek Smoliński
