Skarbem Narodowym nazywam ludzi, z których możemy być dumni, a pamięć o nich kultywować.
Dezydery Chłapowski, baron Francji, został zaliczony do polskich Skarbów Narodowych głównie dlatego, że oprócz niewątpliwych zasług na różnych polach przełożył prace na ojczystym gruncie nad błyszczenie na dworze Napoleona i cieszenie się faworem Cesarza. Przede wszystkim, swoją dymisją zaprotestował przeciwko przekazaniu przez Napoleona kadłubowej Polski pod zwierzchność caratu.
Generał Dezydery Chłapowski, herbu Dryja, urodził się w Turwi, koło Smigla, 23 maja 1788 r. Jego ojciec, żyjący ponad stan, zadłużył swe majątki, niemniej stać go byłoby jego syn miał francuskiego guwernera, dzięki czemu Dezydery władał znakomicie językiem francuskim. Naukę pobierał w pobliskiej Rydzynie, następnie w francuskiej pensji w Berlinie. Gdy ukończył 14 lat podjął służbę w pułku dragonów pruskich stacjonujących w Wielkopolsce. Po ukończeniu szkoły oficerskiej został w wieku 17 lat mianowany porucznikiem. Po anekscji Berlina i Wielkopolski w 1806r przez Bonapartego, wstąpił do Wielkopolskiej Gwardii Honorowej Napoleona. Wojna z Prusami trwała nadal, specjalnie, gdy armię pruską wspomogły wojska rosyjskie.
W czasie wojny francusko – pruskiej zdarzył się wypadek, który przesądził o dalszych losach Dezyderego Chłaposkiego. Orszak Napoleona natrafił na rozlaną przeszkodę wodną, wtedy Chłapowski zawołał „Uno Polonais passe partut” (Polak wszędzie przechodzi). To spodobało się Napoleonowi i po rozmowie z Dezyderym zaprosił go wspólnego obiadu.
W czasie walk o Pomorze, Chłapowski otrzymał odznakę francuskiej Legii Honorowej. Dostał się jednakowoż do rosyjskiej niewoli. Zwolniono Go po podpisaniu pokoju w Tylży. Chłapowski udał się do Warszawy, został mianowany kapitanem i otrzymał krzyż Virtuti Militari. i został adiutantem gen. Dąbrowskiego. Po wyjeździe do Paryża, zostaje adiutantem Cesarza, bierze udział w barwnym życiu dworskim, ale jako zdecydowany katolik nie ulega demoralizacji. Uzupełnia też studia w Politechnice Paryskiej.
W czasie pobytu w Paryżu Chłapowski składa wizytę Tadeuszowi Kościuszce, który mieszkał pod Paryżem. Kościuszko ostrzegł Chłapowskiego, by nie wiązał zbytnich nadziei z Napoleonem, bo on dla Polski nic nie zrobi. On myśli tylko o sobie.
Napoleon używał Chłapowskiego do przeróżnych najpilniejszych i trudnych zadań. Często musiał jeździć z rozkazami do różnych korpusów francuskich, co specjalnie w Hiszpanii było bardzo niebezpieczne. W 18o9 r Chłapowski pojechał do Warszawy, by zbadać jaki duch panuje w Księstwie Warszawskim i w Galicji. Jaki jest tam stan wojska i zasoby gospodarcze. Chłapowski stoi i dowodzi przy Napoleonie w czasie wojny z Austrią (bitwa pod Wagram). Ma też wykonać raport co do stanu nastrojów na Litwie. (1811). To już sygnalizowało, że Napoleon układał plany wojny z Rosją. Wojna wybuchła w czerwcu 1812r (podobnie później w czerwcu Niemcy ruszyli na ZSSR). Rosjanie stosowali doktrynę Suworowa, spalonej ziemi i nie podejmowali starcia. Do głównej bitwy doszło pod Borodino (inaczej bitwa pod Moskwą), że słynną szarżą kirasjerów francuskich. Napoleon nie użył w tej bitwie wojsk Gwardii, którą zapewne zachował jako swe zabezpieczenie powrotu do Francji. Napoleon zorientował się, że car Aleksander rozejmu nie podpisze i rozpoczął się odwrót (październik 1812r). Polscy szwoleżerowie z Chłapowskim podczas marszu na Moskwę szli na czele armii. Teraz, w czasie odwrotu stanowili straż tylną i chronili cesarza Bonapartego. Gwardia i polscy szwoleżerowie zachowali ład. Reszta armii francuskiej była w opłakanym stanie.
4 czerwca 1813 roku podpisano rozejm, w zamku Pleswitz, gdzie trwały pertraktacje między Wielkim Koniuszym Francji Caulaincourtem a jenerałem Szuwałowem. Chłapowski przez przypadek dowiedział się co Napoleon proponował Carowi w projekcie pokoju. Zaraz na wstępie Napoleon ofiarował carowi Aleksandrowi całe Księstwo Warszawskie i pozwalałby Aleksander przyjął tytuł króla Polski, lub by wcielił całe Księstwo Warszawskie do swego cesarstwa. Chłapowski był wstrząśnięty i o tych propozycjach pokojowych powiedział też generałowi Chłopickiemu. i obaj podali się w Dreźnie do dymisji.
W 1814 r napoleon abdykował, podarowano mu we władanie wyspę Elbę oraz mógł zabrać ze sobą batalion starej gwardii i szwadron jazdy. Bonaparte wybrał szwadron Jerzmanowskiego. Pułkownik Dezydery Chłapowski po opuszczeniu Napoleona (Kościuszko miał rację) wrócił do Turwi. Przejął majątki po ojcu które postanowił ulepszyć. Najpierw pojechał do Anglii, by tam podpatrzeć nowoczesną gospodarkę rolną. Zamiast więc dotychczasowej trójpolówki wprowadził płodozmian. Zaczął używać żelaznego pługa, co spotkało się z oporem Jego podwładnych. Jakże to, kaleczyć matkę ziemię? Siał wzbogacającą ziemię koniczynę. Część swoich gruntów przeznaczył pod parcelację dla chłopów. Słynny stał się Jego pomysł, by wprowadzić pasy leśne śródpolne, co zapobiegało utraty wilgotności gleby oraz stawały się one ostoją zwierzyny. Pułkownik pisał też artykuły o nowoczesnym rolnictwie do prasy wielkopolskiej, a do Turwi przyjmował praktykantów rolniczych. Pod Jego wpływem rolnictwo wielkopolskie uległo znacznemu unowocześnieniu. Po paru latach mógł spłacić długi zaciągnięte przez swego ojca.
Na polecenie Loży Wielkiego Wschodu we Francji wybuchło w 1830 r w Polsce Powstanie Listopadowe. Miało ono na celu zapobieżeniu interwencji rosyjskiej w Belgi, która przeżywała reorganizację. Dezydery Chłapowski udał się do Warszawy i zameldował u dyktatora powstania generała Chłopickiego. Ten ostatni nie wierzył w sukces insurekcji przeciw caratowi. Po ustąpieniu Chłopickiego Chłapowski został mianowany przez generała Skrzyneckiego dowódcą brygady kawalerii. Na rozkaz Skrzyneckiego brygada Chłapowskiego szarżowała tyraliery rosyjskie w czasie słynnej Bitwy w Olszynce Grochowskiej 25 lutego 1831 r. Kiedy zaś szarżowali kirasjerzy rosyjscy Chłapowski znalazł się między nimi i tylko dzięki swemu doświadczeniu wojskowemu nie został zabity czy wzięty do niewoli. Po Bitwie w Olszynce Grochowskiej brygada Chłapowskiego ściągnęła do Warszawy, następnie jakiś czas działała na wschodnich rubieżach Księstwa Warszawskiego, by wreszcie w kwietniu na rozkaz Skrzyneckiego (Chłapowski już w randze generała) miała się udać na Litwę, by tam ożywić ruchy powstańcze. Towarzyszył Mu dr Karol Marcinkowski, Wielkopolanin, który później położył wielkie zasługi w życiu społecznym Wielkopolski.
Wyprawa na Litwę skończyła się katastrofą. Dowódcą na Litwie był wysokiej rangi generał Giedrojć, któremu rzutki, pełen dobrych pomysłów Chłapowski uważał, że winien mu posłuszeństwo. Niestety generał Giedrojć był nieudolny, zmarnował korzystne szanse i powstanie na Litwie skończyło się przekroczeniem granicy z Prusami, gdzie powstańcze wojsko złożyło broń. Chłapowski jako poddany pruski, za udział w powstaniu został skazany na jeden rok więzienia i karę 22 tysięcy talarów. Po odbyciu kary trafił do Izby Panów w parlamencie pruskim i wrócił do Turwi gdzie zasłynął jako znakomity gospodarz. Chłapowski, twardy katolik, wymagający względem siebie i podwładnych nie był lubiany, ale szanowany.
Chłapowski służył Napoleonowi, dopóki mógł liczyć na to, że jego wojny przysłużą się odzyskaniu niepodległości przez Polskę. Po podpisaniu przez Napoleona pokoju z carem Aleksandrem i przekazaniu mu terytorium Polski, wiązanie nadziei z Bonapartym nie miało racji bytu. Chłapowski, wbrew swym towarzyszom, zdobył się na samodzielną decyzję i to mu się ceni. Jego działalność w Wielkopolsce, typowa dla pracy organicznej miała wielki sens, a Jego osiągnięcia były ogromne.
