16.4 C
Warszawa
sobota, 19 lipca, 2025
Strona głównaGazeta ObywatelskaO stanie wojennym słów kilka - Andrzej Manasterski

O stanie wojennym słów kilka – Andrzej Manasterski

Data publikacji

spot_img

Kiedy powstała Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego? Niech to nie będzie jedynie retoryczne pytanie, ponieważ w żadnym znanym mi opracowaniu, nie ma konkretnej daty utworzenia tego pozakonstytucyjnego ciała.

Historyk Andrzej Paczkowski o początkach WRON pisał, że „niknie w pomroce dziejów”. W notatce z dn. 12 grudnia 1981 r zachowany jest zapis, iż „pod przewodnictwem gen. armii Wojciecha Jaruzelskiego z inicjatywy Rady Wojskowej MON zebrał się zespół oficerów LWP, zebrani postanowili ukonstytuować się w WRON.” Ta informacja nie jest w pełni wiarygodna, bowiem jeden z członków WRON, gen. Tadeusz Tuczapski wspominał, że decyzja o powołaniu zadecydowano w gronie czterech generałów, najbliższych współpracowników Jaruzelskiego: Czesława Kiszczaka, Floriana Siwickiego i Michała Janiszewskiego. Według biografa Jaruzelskiego, Lecha Kowalskiego, Kiszczak był autorem nazwy WRON, a o powołaniu zespołu Jaruzelski zadecydował 13 grudnia, kiedy stan wojenny już trwał. Członków powiadomiono telefonicznie, podobnie jak i pozostałych członków. Gen. Mirosław Hermaszewski twierdzi, że został „dopisany” do WRON, bez powiadomienia go, gdyż w tym czasie przebywał na studiach w Moskwie. Ale 13 grudnia otrzymał rozkaz przyjazdu do Warszawy, by po kilku dniach powrócić do Moskwy. Hermaszewski miał być „listkiem figowym”, zakrywającym zło WRON-y – „pierwszy Polak w kosmosie”, „następca Kopernika” , jak głosiła propaganda PRL. Jeśli nawet tak było, zawsze można było odmówić uczestnictwa, a tak Hermaszewski nie postąpił. Zgadzał się być tym listkiem figowym, marionetką w rękach Jaruzelskiego. Inna sprawa, co by dała jego rezygnacja?

O tym, że WRON był pozakonstytucyjnym ciałem, bezprawnie wprowadzonym, jest dzisiaj niekwestionowane. Sprawcą tego stanu rzeczy był Jaruzelski, który 9 stycznia 1982 r wydal decyzję o prawie wydawania aktów prawnych oraz dekretów w formie proklamacji, uchwał i decyzji WRON. Ogłaszane akty miały ukazywać się w Monitorze Polskim. To również było złamaniem Konstytucji PRL. Faktycznym sprawcą i inicjatorem działań WRON był Jaruzelski. Paczkowski pisał: „stwarzał (Jaruzelski) stan władzy niemal absolutnej. Była to pod pewnymi względami władza bardziej bardziej absolutna – w tym sensie, że bez porównania bardziej samodzielna niż Bieruta, gdyż cokolwiek by powiedzieć o polityce sowieckiej, Kreml Breżniewa był jednak czymś innym niż Stalina, a nawet wczesnego Chruszczowa. Wydaje się mało prawdopodobne, aby Bierut np. nie konsultował z Moskwą składu takiego ciała, jak WRON czy daty wprowadzenia stanu wojennego. Gen. Jaruzelski mógł sobie na to pozwolić, bez obawy o jakieś sankcje.” Zaprzecza to tezie, że wprowadzenie stanu wojennego „uratowało Polskę od losu Afganistanu”. Pozycja Jaruzelskiego w PRL była czymś zupełnie wyjątkowym na tle innych prominentnych osób. Był raczej w cieniu Gomułki, Gierka, Kani. Powoli budował swoją pozycję w LWP, osoby nie wchodzącej na piedestał władzy, rozprawiający się ze swoimi przeciwnikami cicho i bez rozgłosu. Jaruzelski był raczej strażnikiem pierwszych sekretarzy, niż realizatorem ich polityki. Mając dobre kontakty z Moskwą, zyskiwał o wiele więcej swobody niż pozostali. Jego osobiste kontakty z sowieckim aparatem bezpieczeństwa od czasów wojny, dawało Moskwie przekonanie, że to jest „ich człowiek”, któremu bezgranicznie ufano.

Stan wojenny, który opóźnił polskie dążenia do niepodległości, w rzeczywistości był aktem rozpaczy upadającego komunizmu. Po nim decydenci w Moskwie uznali, że tylko „miękkie lądowanie” zdoła uratować ich pozycje. Stąd pomysł na Gorbaczowa, a w PRL na „okrągły stół”.

Andrzej Manasterski

Najnowsze

DYREKTYWY UE, CZYLI METODA PRZEROBIENIA POLAKÓW NA NARÓD PAROBKÓW

Jakieś ćwierć wieku temu zaskoczył mnie widok robotników wymieniających przy mojej ulicy słupy energetyczne....

JAK ZOHYDZIĆ MOST GRUNWALDZKI CZYLI KOLEJNY WROCŁAWSKI ANTYPOLSKI SKANDAL

Znów w chorych głowach ludzi decydujących o kształcie publicznej przestrzeni Wrocławia zrodził się pomysł...

Największa biografia Leona XIV powstała w Polsce!

Przełomowe dzieło polskich autorów już dostępne To bez wątpienia jedno z najważniejszych wydarzeń literackich ostatnich...

JOANNA WIELICZKA – SZARKOWA I ADAM BUJAK O MIEŚCIE, W KTÓRYM KAŻDY KAMIEŃ OPOWIADA O POLSCE

Niby wszyscy znamy Kraków. Dawną stolicę Polski niemal każdy odwiedzał wraz ze szkolną wycieczką...

Powiązane

Co wiemy o Politechnice we Wrocławiu? – Agnieszka Marczak

Wrocławska Politechnika jest znana jako dobra uczelnia w stolicy Dolnego Śląska, ale mało ludzi...

Bogusław Mucha 1930–2022 – Artur Adamski

W Gorzowie Wielkopolskim zmarł kapitan AK, wieloletni honorowy prezes Lubuskiego Oddziału Światowego Związku Żołnierzy...

Poezja i blask Prawdy – Stanisław Srokowski

Przedstawiamy wywiad z wybitnym badaczem literatury światowej prof. Pearcem, przygotowany specjalnie dla nas przez...
Przejdź do treści