Skąd wziąć kapitał na biznes: dotacje i narzędzia pozwalające na rozwój firmy

Chcesz zacząć prowadzić działalność, ale brakuje ci podstawowego sprzętu? Masz pomysł na biznes, ale brak Ci kapitału? Skończyłeś studia i chcesz otworzyć firmę, ale potrzebujesz wsparcia finansowego i merytorycznego?

Istnieje wiele możliwości zdobycia wsparcia i kapitału, od bezzwrotnych dotacji przez programy unijne do finansowania społecznego.  Każda z nich posiada wady i zalety, ale jest też szansą na rozwój – istotnym jest zapoznanie się z ofertami i wybranie najdogodniejszej dla siebie.

1. Dotacja na podjęcie działalności gospodarczej przyznawana przez Urząd Pracy

Dotacja ta jest bezzwrotnym dofinansowaniem skierowanym głównie do bezrobotnych, którzy planują otworzyć własną firmę. W ramach tej pomocy można uzyskać do sześciokrotnej wysokości przeciętnego wynagrodzenia. Szerzej opisywaliśmy sposób jej uzyskania w artykule: „Pierwsze kroki w biznesie – czyli jak rozpocząć prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej?”

2. Wsparcie w starcie

Jest to pożyczka stworzona w ramach rządowego programu wsparcia przeznaczona na założenie działalności gospodarczej (lub utworzenie miejsca pracy – jednak na innych warunkach) udzielana przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Pożyczka jest skierowana m.in. do poszukujących pracy absolwentów szkół i uczelni wyższych (do 4 lat od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania tytułu zawodowego), studentów ostatniego roku studiów wyższych, bezrobotnych lub poszukujących pracy opiekunów osób niepełnosprawnych. Osoba starającą się o wsparcie nie może być w wieku emerytalnym, być zatrudniona na umowie o pracę lub wykonywać innej pracy zarobkowej, nie może również otrzymać wsparcia z innych środków publicznych przeznaczonych na ten sam cel.

Pożyczka jest udzielana na preferencyjnych warunkach:

• niskie oprocentowanie; zależne od podjętej działalności i aktualnej stopy redyskonta weksli NBP:
• brak prowizji za obsługę pożyczki,
• okres spłaty do 7 lat,
• karencja w spłacie do 1 roku,
• pożyczka może być udzielona do kwoty 20-krotności przeciętnego wynagrodzenia.

Co do formalnej strony uzyskania pożyczki, w pierwszej kolejności należy złożyć wniosek o udzielenie pożyczki. Wniosek ten składa się u pośrednika finansowego w województwie właściwym dla siedziby, w którym będzie prowadzona działalność. Istotnym jest ustanowienie zabezpieczenia spłaty takiej pożyczki. Po uzyskaniu pozytywnej decyzji, należy założyć działalność gospodarczą i podpisać umowę.

Środki przyznane w ramach pożyczki mogą być przeznaczone na sfinansowanie: środków trwałych niezbędnych do rozpoczęcia prowadzenia działalności, szkoleń i kursów, środków transportu, kosztów stałych (np. czynsz za najem lokalu), towarów podlegających sprzedaży w ramach działalności.

3. W ramach unijnego programu

Nie ulega wątpliwości, że w ramach funduszy unijnych istnieje szereg dotacji dla osób zainteresowanych otworzeniem własnej działalności gospodarczej. Najczęściej są one prowadzone regionalnie i mają na celu rozwój lokalnych ośrodków. Warto więc zorientować się, jakie projekty i do kogo skierowane prowadzone są w interesującym nas regionie (np. Dolnoślązacy na swoim, Zostań Wielkopolskim Przedsiębiorcą, Pomorzanki w Biznesie). Kluczowym tutaj będzie złożenie wniosku wraz z biznesplanem. Warto opracować taki plan z doradcą, gdyż procedury unijne są dość szczegółowe i sformalizowane. Należy również tutaj dodać, że wymagania wniosku i wysokość udzielonych środków jest zależna od projektu, do którego się rejestrujemy. Zazwyczaj projekty kierowane są do bezrobotnych, ale zdarza się, że dedykowane są określonym grupom np. kobietom do lat 30, studentom albo osobom specjalizującym się w mało popularnych dziedzinach.

Więcej informacji: https://mapadotacji.gov.pl/ 

4. Platformy Startowe – czyli wsparcie startupów w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia

Startupy – to nowe przedsiębiorstwo poszukujące swojego modelu biznesowego, który zapewniłby mu szybki rozwój i zagwarantował zysk. Zazwyczaj mianem tym określa się podmioty związane z technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi oraz szeroko rozumianym sektorem high tech.

Platformy startowe, które oferuje PARP (Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości) to pakiet usług podstawowych i specjalistycznych mających na celu pomoc młodym przedsiębiorcom w stworzeniu i rozwoju swojego biznesu. Skierowane są do osób zakładających działalność gospodarczą w modelu startupu w województwie: lubelskim, podkarpackim, podlaskim, świętokrzyskim i warmińsko-mazurskim.

Platformy Startowe działają w dziewięciu miastach i są skierowane do różnych branż, a każda z platform ustala własny termin zakończenia przyjmowania wniosków. Co do zasady prowadzą nabór do 31 października 2022 r. Zgłosić należy się poprzez umieszczony na oficjalnej stronie projektu formularz. Następnie zarejestrowane pomysły oceniane są przez ekspertów. Według informacji zamieszczonych na oficjalnej stronie PARP, oceniane będą m.in.: innowacyjność koncepcji, przewagi konkurencyjne, potencjał biznesowy i kwalifikacje zespołu. Czas trwania projektu nazywa się inkubacją.

Po zakwalifikowaniu, pierwszym krokiem w procesie jest przeprowadzanie wywiadu przez “menedżera inkubacji” z przedstawicielami startupu. W toku rozmowy badane są najważniejsze potrzeby nowego przedsiębiorstwa. Po tej analizie, w oparciu o udzielone odpowiedzi, do firmy przyporządkowani są odpowiedni specjaliści oraz usługi, dopasowane do specyfiki i potrzeb branży. W wyniku tego procesu, pomysłodawcy startupu mogą skorzystać z: specjalistycznych usług dopasowanych do pomysłu, warsztatów i szkoleń z zakresu wystąpień publicznych, mentoringu, obsługi księgowej i prawnej, pomoc w stworzeniu identyfikacji marki, zapewnienia powierzchni biurowej do rozwoju startupu.

5. Inkubatory przedsiębiorczości – wsparcie nie tylko finansowe

Inkubator biznesu to rozwiązanie dedykowane osobom, które myślą o założeniu swojego pierwszego samodzielnego biznesu (wiek pozostaje tu bez znaczenia), pozostającym bez kapitału, a w szczególności osobom, które we wczesnej fazie rozwoju nie chcą zakładać własnej działalności gospodarczej – chcą jednak zrealizować swój pomysł i sprawdzić swoje możliwości w biznesie. Inkubatory tworzą różne instytucje: uniwersytety, organizacje samorządowe, fundacje, a forma ta polega na oferowaniu przez podmiot posiadający osobowość prawną działanie pod swoim szyldem.

W podstawowej formie wygląda to następująco: gdy firma wyrazi zgodę na działania jako inkubator, zainteresowani podpisują umowę, a następnie aspirujący przedsiębiorca staje osobnym “działem” firmy – jednakże wszelkie prowadzone działania ostatecznie podpisywane i potwierdzane są przez główny podmiot i to jego dane będą znajdować się na dokumentach i fakturach. 

Każdy podmiot – inkubator – w swoim zakresie określa oferowaną przedsiębiorcom pomoc. Pomoc może dotyczyć wielu wymiarów: od spraw administracyjnych i organizacyjnych przez szkolenia, doradztwo, udostępnianie pomieszczeń i sprzętu aż do pomocy w zdobyciu kontrahentów. Każdy inkubator może też mieć swoje wymagania wobec potencjalnych partnerów. Niektóre podmioty (uczelnie, fundacje) prowadzą kształcenie w określonym kierunku lub zajmują się specyficzną branżą i są zainteresowane współpracą z osobami o konkretnym profilu działalności (IT, marketing, ekonomia). Samodzielnie decydują również o ewentualnym obciążeniu kosztami.

Zaletami inkubatorów jest na pewno fachowe wsparcie, doradztwo osób doświadczonych w biznesie, niskie koszty działalności, dostęp do infrastruktury oraz możliwość “wypróbowania” swojego pomysłu na biznes a także brak konieczności podejmowania decyzji czy ryzykowania kapitałem. Ponadto w czasie okresu przebywania pod “ochroną” inkubatora, można gromadzić oszczędności na rozpoczęcie swojego biznesu. Pozwala to również młodym przedsiębiorcom zobaczyć, jak wygląda prowadzenie własnej firmy od kulis.

Prowadzenie takiego biznesu wiąże się jednak z uzależnieniem od głównego podmiotu, jako decyzyjnego. Ponadto powiązanie z inną, większą firmą może utrudnić potem przejście do samodzielnego prowadzenia działalności i zapewnienie klientom dotychczasowego poziomu usług.

6. Fundusze zalążkowe

Fundusz zalążkowy to rodzaj dotacji, finansowanych przez osobę prawną (zazwyczaj są to podmioty ściśle zajmującą się takim finansowaniem i dobrze zorientowani na rynku), która inwestuje swój kapitał w innowacyjny biznes na początku jego rozwoju. Zazwyczaj obejmuje okres od pojawienia się pomysłu do zaistnienia firmy na rynku. W szczególności polega na finansowaniu potencjalnie zyskownego pomysłu na etapie jego kształtowania. Fundusze te mogą służyć pokryciu kosztów stworzenia firmy, oceny i rozwoju pomysłu czy poszukiwania kontrahentów,

Samo pozyskanie kapitału w tej formie jest dość szybkie, jednak obarczone sporym ryzykiem. Ważnym jest bowiem, że fundusze dostarczają kapitał pomysłodawcom lub początkującym przedsiębiorcom w zamian za udziały w spółce.  Taka forma nie wymaga zabezpieczenia majątkowego. Podmioty inwestujące w dany pomysł mają większościowe udziały, a w konsekwencji mają możliwość sprawowania kontroli nad działalnością.

Uzyskania takiego wsparcia nie jest jednak proste, a ten typ funduszy nie jest w Polsce zbyt popularny. Najczęściej zainteresowane podmioty inwestują w firmy o innowacyjnym, sprecyzowanym, konkretnym pomyśle na biznes i to „o dużym potencjalne rozwojowym”.¹

7. Anioły biznesu

Zaczerpnięte z USA określenie osób prywatnych, które inwestują swój kapitał w start-upy i przedsiębiorstwa na początkowym etapie rozwoju. Głównie służą one kapitałem, ale często z uwagi na zdobyte doświadczenie i obycie w świecie biznesu pomagają nie tylko pod kątem finansowym, ale i doradczym. W zamian za środki na rozwój biznesu aniołowie biznesu otrzymują udziały w firmie lub obligacje.

Forma takiego wsparcia zazwyczaj działa w określony sposób: początkujący przedsiębiorca ma świetny pomysł na biznes, ale nie ma kapitału. Z uwagi na duże ryzyko projektu i raczkującą dopiero firmę, nie wchodzą w grę kredyty komercyjne, szczególnie gdy potrzebny kapitał na rozwój jest bardzo duży. To ryzyko nie przeszkadza inwestorom, którzy w ten sposób mogą gwałtownie zwiększyć swoje zyski. Aby zobrazować działanie takich aniołów warto wskazać, że  amerykański anioł, który przed laty wsparł Apple’a w kwocie 90 tys. dol., po kilku latach wyszedł z inwestycji ze 154 milionami na koncie.²

Do zalet współpracy z aniołem biznesu należy: brak konieczności zabezpieczenia finansowego, fachowe wsparcie anioła oraz sieć kontaktów, które udostępnia on nowej firmie. Obu stronom zależy bowiem na sukcesie przedsiębiorstwa. Dodatkowo prywatni inwestorzy tylko w części opierają się na analizach, w dużej mierze inwestują na podstawie intuicji, osobistych przekonań i znajomości rynku. Inwestowanie przez aniołów biznesu może odbyć się zarówno na początku powstawania firmy, ale również w fazie jej gwałtownego rozwoju.

8. Crowdfunding

Zaczerpnięta z języka angielskiego nazwa wsparcia tłumaczona jako finansowanie przez tłum, czyli metoda zbierania środków na finansowanie projektów poprzez zbiórki publiczne. Obecnie zbiórki te odbywają się przede wszystkim w serwisach internetowych. Jedną z najbardziej znanych portali jest kickstarter.com. Polskim odpowiednim jest strona polakpotrafi.pl. oraz patronite.pl. 

W dobie rozwoju Internetu, finansowanie społecznościowe staje się coraz bardziej popularne, a przez to wiele osób dostaje szansę na realizację pomysłów zarówno biznesowych, jak i artystycznych. Jest zdecydowanie ciekawą alternatywą na pozyskanie kapitału bez konieczności poszukiwania i angażowania dużego inwestora.

Istnieją różne formy finansowania społecznego, od jednokrotnego wpłacenia środków po regularną pomoc. Wsparcie to jednak pozostaje w pełni dobrowolne. Najpopularniejszymi formami jest:

• Crowdfunding inwestycyjny – darczyńcy otrzymują część udziałów w przedsiębiorstwie, 
• Crowdfunding dłużny – jest formą pożyczki, a obdarowany ma obowiązek spłacić otrzymane środki,
• Crowdfunding oparty na przedsprzedaży – po zrealizowaniu projektu, darczyńcy otrzymują wykonany produkt lub usługę,
• Crowdfunding oparty na nagrodach – darczyńcy – w zamian za przekazane środki otrzymują jakąś nagrodę w zależności od kwoty wpłaty.

Taki sposób finansowania gwarantuje zdobycie kapitału, a jednocześnie pozwala na utrzymanie niezależności. Aby zdobyć takie finansowanie, projekt musi być bardzo innowacyjny, twórczy lub oryginalny, a dodatkowo sam pomysłodawca musi przekonać odbiorców, że warto mu pomóc w rozwoju firmy. Ponadto trzeba poświęcić czas i środki na marketing, czyli reklamowanie pomysłu i zbiórki. Inaczej projekt nie dotrze ludzi, którzy mogliby w niego zainwestować. Do tego projekt i jego rozliczenie wymaga transparentności. Jeżeli środki zostaną źle wykorzystane, szybko można stracić zaufanie ludzi, którzy stać się mogli przyszłymi klientami. 

9. Kredyty

Warto jeszcze zaznaczyć, że istnieje szeroka oferta banków komercyjnych, które oferują kredyty i pożyczki dla przedsiębiorców. Oferty przedstawione są na stronach banków. 

Form wsparcia dla młodych przedsiębiorców jest naprawdę dużo i są świetną i szybką opcją na pozyskanie kapitału. Chociaż część z nich nie jest jeszcze w Polsce popularna i nie jest łatwo je pozyskać, nie znaczy to jednak, że nie warto ich szukać. Każda z tych form wsparcia działa w inny sposób i daje inne możliwości, dlatego warto przeanalizować mocne i słabe strony swojej firmy czy pomysłu, ułożyć biznesplan i ustalić swoje priorytety, a następnie poszukać takiego dofinansowania lub inwestora, który najlepiej będzie odpowiadał naszym potrzebom.

1^ https://cenabiznesu.pl/-fundusze-zalazkowe-czym-sa

2^ https://forsal.pl/artykuly/503738,anielskie-interesy-czyli-kto-stoi-za-sukcesem-apple-yahoo-i-amazona.html

Projekt powstał przy dofinansowaniu z Fundacji Agencji Rozwoju Przemysłu, pod patronatem Fundacji Popieram Dolny Śląsk oraz Fundacji Skutecznie do przodu, we współpracy z Wicemarszałkiem Województwa Dolnośląskiego – Marcinem Krzyżanowskim