Jak budować odporność psychiczną dzieci po lockdownie?

Po etapie lockdownu coraz dotkliwiej zauważalny stał się wzrost przypadków zaburzeń psychicznych wśród dzieci i młodzieży. Pandemia przyczyniła się m.in. do wzrostu wśród młodych depresji, stanów lękowych, zaburzeń odżywiania, jak również zachowań autodestrukcyjnych, a nawet prób samobójczych. Już teraz wielu uczniów ma niskie poczucie własnej wartości, źle odnajduje się w relacjach rówieśniczych, nie ma zaufania do nauczycieli i cierpi z powodu braku zainteresowania swoich rodziców. Co więcej sama szkoła i panujące w niej reguły, natężenie emocji i stresów nie sprzyja często walce z tymi zjawiskami. Z tego względu niezwykle istotne jest podjęcie przez rodziców działań prewencyjnych mających na celu zapobieganie przyszłym zaburzeniom psychicznym, emocjonalnym oraz uzależnieniom behawioralnym u młodych ludzi. W jaki sposób budować odporność psychiczną dzieci po lockdownie? Wyjaśniamy poniżej!

Odporność psychiczna to umiejętność skutecznego radzenia sobie z trudnymi i stresującymi sytuacjami w życiu oraz z emocjami. Częściowo jest ona uwarunkowana genetycznie, lecz w dużej mierze wpływ na nią ma wychowanie oraz wsparcie dane przez rodziców i nauczycieli. Aby jednak móc skutecznie rozpocząć proces budowania odporności psychicznej najmłodszych, jako dorośli musimy wpierw zadbać o własne zdrowie psychiczne. Oczywistym jest, że jako rodzice borykający się sami z trudnościami oraz trudnymi doświadczeniami w radzeniu sobie z porażkami, wyzwaniami oraz słabo odporni psychicznie, nie zbudujemy w naszych dzieciach mentalnej bariery wobec takich sytuacji jak lockdown.

- Autopromocja - KLIKNIJ NA GRAFIKĘ-

Lockdown spowodował, że niemal cała dotychczasowa codzienność, w której funkcjonowali uczniowie przeniosła się do rzeczywistości wirtualnej. Szkoła, znajomości, samorozwój – niemal większość każdodniowych aktywności przeszła na etap zdalny. Większość z nas nie przygotowywała wcześniej naszych pociech na zmierzenie się z tak wielką rewolucją w ich życiu, która swoje konsekwencje może ujawniać przez wiele lat, a nawet w późniejszym dorosłym życiu. Dlaczego tak istotne jest pielęgnowanie zdrowia psychicznego dzieci i budowanie odporności psychicznej już od najmłodszych lat życia? Efektem braku budowania odporności psychicznej u dzieci może być bowiem powstanie syndromu stresu pourazowego (PTSD), objawiającego się m.in. problemami ze snem, wybuchami gniewu, koszmarami sennymi, odcięciem emocjonalnym. Coraz częściej spotykane są również depresje, zaburzenia lękowe czy odżywiania. Schorzenia te mogą ujawnić się przy pierwszej poważniejszej próbie zmierzenia się z trudnymi sytuacjami w życiu dzieci, a silne poczucie własnej wartości i pokazanie najmłodszym sposobów na radzenie sobie ze stresującymi sytuacjami może im realnie pomóc w opanowaniu negatywnych emocji.

Oto 5 sposobów budowania odporności psychicznej dzieci po lockdownie:

1. Dbaj o zdrowie fizyczne dziecka – w zdrowym ciele, zdrowy duch. Prawidłowe funkcjonowanie organizmu i umysłu są od siebie współzależne. Krótkie, ale codzienne i regularne ćwiczenia każdego dnia, nawet na macie w domu pomagają dotlenić mózg i ciało, a połączone ze zdrową dietą i odpowiednią ilością snu wpłyną na obniżenie poziomu stresu w organizmie.
2. Dbaj o pozytywne myślenie i pozytywne emocje – szukaj pozytywów danej sytuacji. Przedstaw dystansowanie społeczne z pozytywnej strony, np. jako możliwość zrobienia czegoś znaczącego, na co wcześniej nie miało się czasu – przeczytanie ulubionej serii książek, rozwój pasji, talentów, nowych umiejętności. Dzięki temu przebywanie w domu będzie łatwiejsze i przestanie ono być postrzegane jako kara. Pomóż zwalczać negatywne myśli, które zawyżają ocenę zagrożenia, powodują nadmierne analizowanie sytuacji i dodają zmartwień. Przedstawiaj dzieciom fakty, by zminimalizować odczuwany przez nie strach. Wytłumacz, że nic nie trwa wiecznie i pandemia również kiedyś minie.
3. Przyjmij odpowiednią strategię radzenia sobie z trudnościami – możemy przyjąć jedną z trzech postaw: przetrwanie (nieokazywanie uczuć w trudnych chwilach, co działa jedynie na krótki na czas, lecz nie na dłuższy okres), walka (zdefiniowanie problemu i znalezienie sposobów na przystosowanie się i poradzenie sobie z nim w efektywny sposób) oraz rozwój (wyciąganie wniosków i samorozwój wynikający z trudnej sytuacji). Nie bój się stawiać dzieciom wyzwania i nie rozwiązuj za nie ich problemów. W ten sposób uczą się życia i radzenia samodzielnego w trudnych chwilach. Opanowany lęk może być przecież przydatny i służyć jako system ochronny motywujący nas do podjęcia działań polepszających dobrostan psychiczny.
4. Rozmawiaj i po prostu bądź – czasami możemy przebywać wszyscy razem w jednym pomieszczeniu, ale zupełnie nie odczuwać bliskości drugiego człowieka. Odstaw telefon, usiądź koło dziecka, przytul je, złap za rękę, wyjaśnij czym jest lęk oraz jak wpływa na nasze zachowanie i sposób myślenia. Jeśli dzieci są zaniepokojone, pomóż im poczuć się komfortowo dzięki znanym czynnościom, takim jak czytanie bajek na dobranoc, przytulanie i wspólna zabawa. Nie dopuść równocześnie, by dzieci przejmowały role dorosłych, np. poprzez emocjonalne wspieranie rodziców. Bądź radosny i pokaż, że największą wartością jest rodzina, która żyje w zgodzie i wzajemnym szacunku. Zadbaj równocześnie o rozwój duchowy malców.
5. Zachęć do pomagania innym – czas poświęcony na izolację możemy wykorzystać z dziećmi na zachęcenie ich do pomagania bardziej potrzebującym. Angażując się w poprawę sytuacji drugiej osoby, przestajemy się skupiać na naszych ograniczeniach i czujemy, że mimo zamknięcia mamy realny wpływ na sytuację innych. Nasze dziecko może wykonać najprostsze rzeczy – laurkę, obrazek, napisać wiersz czy przekazać zabawki do domu dziecka.

Rola rodziców w dbaniu o zdrowie psychiczne naszych dzieci jest nieoceniona. W dużej mierze opiera się na obecności i bliskim kontakcie, a także umiejętności współodczuwania emocji dziecka, nienegowania tego, co przeżywa w środku. Czasami wyżej wymienione sposoby budowania odporności psychicznej dzieci mogą jednak okazać się niewystarczające – wówczas konieczne może się okazać odwiedzenie specjalisty i podjęcie terapii.

Skorzystaj z programu UPRIGHT na Dolnym Śląsku!

W ramach profilaktyki zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w całej Polsce uruchamiane są pilotażowe projekty prowadzone przez środowiskowe centra zdrowia psychicznego. Na Dolnym Śląsku w ramach działań Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego wystartował właśnie program UPRIGHT, który przeprowadza szkolenia dla nauczycieli oraz zajęcia dla dzieci i rodziców, które pomogą im w nauce kompetencji społeczno-emocjonalnych oraz radzenia sobie z porażkami. Szerokie wdrożenie programu promocji zdrowia UPRIGHT jest jednym ze skutecznych narzędzi wspierających uczniów klas V-VIII (12-14lat) w poprawie i utrzymaniu dobrej kondycji psychicznej, co w efekcie zapobiega przyszłym zaburzeniom psychicznym, emocjonalnym oraz uzależnieniom behawioralnym u młodych ludzi. Program dostarcza sprawdzonych narzędzi budujących odporność psychiczną wśród nastolatków oraz jest źródłem rzetelnej wiedzy nt. zdrowia psychicznego i uczy wielu istotnych umiejętności, tak aby dzieci i młodzież, a także rodzice lepiej radzili sobie w życiu z pojawiającymi się trudnościami. Oba podmioty lecznicze zaangażowane w program zapewniają profesjonalna kadrę przygotowaną do wdrażania programu UPRIGHT – lekarzy psychiatrii dziecięcej, psychologów, psychoterapeutów, pedagogów i terapeutów uzależnień. Do udziału w projekcie zostanie zaproszonych 10 gmin województwa dolnośląskiego, ok. 15 szkół podstawowych, 250 nauczycieli oraz 600 rodziców. Już teraz sprawdź czy Twoja szkoła bierze udział w projekcie UPRIGHT!

Rodzicu! Tutaj możesz zgłosić się, jeśli Twoje dziecko potrzebuje pomocy! Lista podmiotów [DOLNY ŚLĄSK]:

• Wrocławskie Centrum Zdrowia Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, ul. Samuela Bogumiła Lindego 19-21, 51-138 Wrocław, pzp-rejestracja@spzoz.wroc.pl, 71 355 63 61, 71 355 65 18 2.
• Centrum Neuropsychiatrii „Neuromed” Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, ul. Białowieska 74A, 54-235 Wrocław, sekretariat@neuropsychiatria.com, 71 350 17 80, wewn. 303, 516 021 956, 71 350 17 30 wewn. 47
• Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. J. Gromkowskiego, ul. Koszarowa 5, 51-149 Wrocław, sekretariat@szpital.wroc.pl, 71 395 74 26, 71 326 13 27 do 31
• Dzienny Ośrodek Psychiatrii i Zaburzeń Mowy dla Dzieci i Młodzieży, ul. Wołowska 9, 51-116 Wrocław, sekretariat@dopdim.pl, 71 352 84 12, 71 352 79 91
• CPTP SALUS Spółka z o. o., ul. Jarzębinowa 7, 55-095 Długołęka, salus.dlugoleka@gmail.com, 789 027 125
• Oddział Fundacji „Promyk Słońca” Centrum Diagnostyczno-Rehabilitacyjne NZOZ, ul. Swobodna 8a, 50-088 Wrocław, fundacja@promykslonca.pl, 71 782 77 77
• Ośrodek Środowiskowej Opieki Psychologicznej i Psychoterapeutycznej dla Dzieci i Młodzieży w Mikoszowie przy Stowarzyszeniu Św. Celestyna, Mikoszów 27, 57-100 Mikoszów, poradnia_psych@celestyn.pl, 727 545 999
• Psychologus Poradnia, ul. Długa 28A, 51-180 Psary, psychologus@icloud.com, 601 933 410
• Poradnia dla Dzieci i Młodzieży. Psychoterapia i Rozwój, Radomierz 60a, 58-520 Radomierz, biuro@erapsyche.com, 690 007 818 10.
• Specjalistyczny Szpital im. dra Alfreda Sokołowskiego, ul. Batorego 4, 58-300 Wałbrzych, sekretariat@zdrowie.walbrzych.pl, 74 648 97 42, 74 648 96 00 11.
• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Ars Medica” Sp. z o. o., ul. M. Konopnickiej 4, 58-100 Świdnica, ars-medica@wp.pl, 74 852 03 67
• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Reha-Med”, ul. Garncarska 3, 58-200 Dzierżoniów, jacekprysak@interia.pl, 74 831 70 00
• Polkowickie Centrum Usług Zdrowotnych – Zakład Opieki Zdrowotnej S. A., ul. Kardynała B. Kominka 7, 59-101 Polkowice, pcuz@pcuz.pl, 74 746 08 00
• Dolnośląskie Centrum Zdrowia Psychicznego Dzieci i Młodzieży w Lubinie Sp. z o. o., ul. Marii Konopnickiej 5, 59-300 Lubin, poczta@dczpdm.lubin.pl, 726 700 774
• Wielospecjalistyczny Szpital – Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Zgorzelcu, ul. Warszawska 30, 59-900 Zgorzelec, sekretariat@spzoz.zgorzelec.pl, 75 772 29 00
• Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Bolesławcu, ul. Aleja Tysiąclecia 30, 59-700 Bolesławiec, sekertariat@szpitalpsychiatryczny.pl, 75 616 26 48, 75 616 26 48 wew. 317, 506 192 824
• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Powiatowe Centrum Zdrowia Sp. z o. o., ul. Gustawa Morcinka 7, 59-600 Lwówek Śląski, sekretarit@pczlwowek.pl, 75 782 01 04