Wracając wspomnieniami do czasów szkolnych, najczęściej kojarzymy okres nauki z pozytywnymi bodźcami i radosnymi chwilami. To właśnie w szkole spędzamy większość dzieciństwa i uczymy się odpowiedzialności oraz relacji międzyludzkich. Poznawanie nowych kolegów, pierwsze sukcesy, odkrywanie talentów, czy po prostu kreatywnie spędzony czas. Niestety, coraz większa ilość dzieci i młodzieży negatywnie ocenia czas nauki szkolnej. Według badań aż 73 proc. dzieci doświadcza długotrwałego stresu, spadku samooceny oraz spadku motywacji i satysfakcji z nauki szkolnej. Stres szkolny, którego na co dzień doświadczają, zbiera swoje żniwo w postaci zaburzeń psychicznych, a niezauważony przyczynia się do hospitalizacji najmłodszych w szpitalach psychiatrycznych. Psychiatrzy i psycholodzy alarmują, iż problem ze zdrowiem psychicznym dzieci staje się coraz bardziej powszechny, a lockdown jedynie pogłębił istniejące wcześniej kryzysy w ich psychice.
Stres szkolny to reakcja organizmu na sytuację, uznaną przez umysł za obciążającą lub zagrażającą. Szkoła – miejsce, w którym nasze dziecko musi odnaleźć się pośród licznych interakcji międzyrówieśniczych, wypełnić szereg obowiązków, sprostać oczekiwaniom rodziców i nauczycieli, jest poddawane ciągłej ocenie i musi zapalić w sobie chęć zdobywania wiedzy oraz dostosować się do twardych ram, aby nauczanie przyniosło pożądane przez edukatorów efekty w statystykach. Każdy z nas z pewnością doświadczył wielu negatywnych przeżyć związanych z tym trudnym nauki szkolnej. Nie każde dziecko potrafi jednak odnaleźć wsparcie, które pomoże mu poradzić sobie z doświadczanymi emocjami i głębokimi przeżyciami. Stres szkolny dodatkowo potęgowany jest negatywnymi bodźcami w środowisku domowym, brakiem zrozumienia rodziców dla przeżyć dziecka oraz naruszeniem poczucia bezpieczeństwa w nim.
Z raportu „Rozmawiaj z klasą” Fundacji Szkoła z Klasą wynika, iż w oczach nauczycieli uczniowie mają niskie poczucie własnej wartości, źle odnajdują się w relacjach rówieśniczych, nie czują autorytetu wśród nauczycieli i nie ufają im, jednocześnie cierpią z powodu braku zainteresowania swoich rodziców. Z raportu wyjawia się niezwykle smutny obraz współczesnej szkoły, w której nie ma przestrzeni na rozmowę o emocjach, problemach i złożoności świata, jednocześnie zauważany jest brak odpowiedniej pomocy psychologicznej w placówkach. Szkoła przestała być miejscem rozwoju, wspólnego dorastania, uczenia się, a zamieniła się w miejsce realizowania arbitralnej podstawy programowej. Z tego powodu stres szkolny bywa również nazywany niedostrzeganym cierpieniem dzieci.
Dlaczego dziecko rozpoznaje sytuację chodzenia do szkoły jako sytuację zagrażającą? Źródłem stresu szkolnego może być wiele przyczyn i ma on złożoną etiologię. Najczęściej dotyczy trudności w nawiązaniu relacji rówieśniczych, wiąże się również z doświadczaniem przemocy słownej lub fizycznej, negatywną postawą nauczyciela, regularnym testowaniem wiedzy uczniów, lękiem przed oceną ze strony innych i nieradzeniem sobie z materiałem szkolnym. W okresie nauczania zdalnego, wiele sytuacji traumatycznych doświadczanych w szkole uległo zamrożeniu. Niektórzy uczniowie jednak nadal doświadczali przemocy, która przeniosła się do świata wirtualnego. Wówczas pojawił się strach przed odsłonięciem kamerki, czy przemoc słowna stosowana na ogólnodostępnym dla wszystkich czacie. Wielogodzinne przesiadywanie przed komputerem jednocześnie potęguję uczucie znużenia, zmęczenia i bezcelowości podejmowania nauki, co dodatkowo wzmaga zaburzenia i stany lękowe doświadczane już w samym środowisku.
Naszym obowiązkiem jako rodziców jest zawsze wsłuchiwanie się w obawy dziecka i identyfikowanie jego potrzeb. Zachowujmy spokój i opanowanie, a problemów przestawianych przez dziecko nie traktujmy z przerażaniem, gdyż to jedynie spowoduje jego zamknięcie. Pomóżmy wspólnie znaleźć rozwiązanie na dręczące naszą pociechę zmartwienia. Niekiedy sytuacja może wiązać się z koniecznością naszej interwencji w szkole – bądźmy wówczas zdeterminowania do poznania całej sytuacji i sprawy oraz zainicjujmy podjęcie działań naprawczych. Przykładowo, jeśli dziecko doświadcza przemocy słownej w świecie wirtualnym, warto podjąć wspólne spotkanie przez nauczyciela z dziećmi i rodzicami na ten temat i krzywd jakie może wyrządzić dalsze postępowanie. Czasami konieczna może się okazać zmiana klasy, niekiedy szkoły, a niekiedy rezygnacja z nauczania stacjonarnego i rozpoczęcie edukacji domowej. Nagromadzenie negatywnych emocji związanych ze stresem może w wymierny sposób odbić się również na zdrowiu naszych dzieci w postaci zaburzeń układu pokarmowego, zaburzeń somatycznych, problemów ze snem i brakiem koncentracji. Nieleczony przewlekły stres może również doprowadzić do rozwoju depresji, zespołu stresu pourazowego czy zaburzeń nerwicowych oraz stanów lękowych.
Skorzystaj z programu UPRIGHT na Dolnym Śląsku!
W ramach profilaktyki zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w całej Polsce uruchamiane są pilotażowe projekty prowadzone przez środowiskowe centra zdrowia psychicznego. Na Dolnym Śląsku w ramach działań Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego wystartował właśnie program UPRIGHT, który przeprowadza szkolenia dla nauczycieli oraz zajęcia dla dzieci i rodziców, które pomogą im w nauce kompetencji społeczno-emocjonalnych oraz radzenia sobie z porażkami. Szerokie wdrożenie programu promocji zdrowia UPRIGHT jest jednym ze skutecznych narzędzi wspierających uczniów klas V-VIII (12-14lat) w poprawie i utrzymaniu dobrej kondycji psychicznej, co w efekcie zapobiega przyszłym zaburzeniom psychicznym, emocjonalnym oraz uzależnieniom behawioralnym u młodych ludzi. Program dostarcza sprawdzonych narzędzi budujących odporność psychiczną wśród nastolatków oraz jest źródłem rzetelnej wiedzy nt. zdrowia psychicznego i uczy wielu istotnych umiejętności, tak aby dzieci i młodzież, a także rodzice lepiej radzili sobie w życiu z pojawiającymi się trudnościami. Oba podmioty lecznicze zaangażowane w program zapewniają profesjonalna kadrę przygotowaną do wdrażania programu UPRIGHT – lekarzy psychiatrii dziecięcej, psychologów, psychoterapeutów, pedagogów i terapeutów uzależnień. Do udziału w projekcie zostanie zaproszonych 10 gmin województwa dolnośląskiego, ok. 15 szkół podstawowych, 250 nauczycieli oraz 600 rodziców. Już teraz sprawdź czy Twoja szkoła bierze udział w projekcie UPRIGHT!
Rodzicu! Tutaj możesz zgłosić się, jeśli Twoje dziecko potrzebuje pomocy! Lista podmiotów [DOLNY ŚLĄSK]:
- Wrocławskie Centrum Zdrowia Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, ul. Samuela Bogumiła Lindego 19-21, 51-138 Wrocław, pzp-rejestracja@spzoz.wroc.pl, 71 355 63 61, 71 355 65 18 2.
- Centrum Neuropsychiatrii „Neuromed” Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, ul. Białowieska 74A, 54-235 Wrocław, sekretariat@neuropsychiatria.com, 71 350 17 80, wewn. 303, 516 021 956, 71 350 17 30 wewn. 47
- Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. J. Gromkowskiego, ul. Koszarowa 5, 51-149 Wrocław, sekretariat@szpital.wroc.pl, 71 395 74 26, 71 326 13 27 do 31
- Dzienny Ośrodek Psychiatrii i Zaburzeń Mowy dla Dzieci i Młodzieży, ul. Wołowska 9, 51-116 Wrocław, sekretariat@dopdim.pl, 71 352 84 12, 71 352 79 91
- CPTP SALUS Spółka z o. o., ul. Jarzębinowa 7, 55-095 Długołęka, salus.dlugoleka@gmail.com, 789 027 125
- Oddział Fundacji „Promyk Słońca” Centrum Diagnostyczno-Rehabilitacyjne NZOZ, ul. Swobodna 8a, 50-088 Wrocław, fundacja@promykslonca.pl, 71 782 77 77
- Ośrodek Środowiskowej Opieki Psychologicznej i Psychoterapeutycznej dla Dzieci i Młodzieży w Mikoszowie przy Stowarzyszeniu Św. Celestyna, Mikoszów 27, 57-100 Mikoszów, poradnia_psych@celestyn.pl, 727 545 999
- Psychologus Poradnia, ul. Długa 28A, 51-180 Psary, psychologus@icloud.com, 601 933 410
- Poradnia dla Dzieci i Młodzieży. Psychoterapia i Rozwój, Radomierz 60a, 58-520 Radomierz, biuro@erapsyche.com, 690 007 818 10.
- Specjalistyczny Szpital im. dra Alfreda Sokołowskiego, ul. Batorego 4, 58-300 Wałbrzych, sekretariat@zdrowie.walbrzych.pl, 74 648 97 42, 74 648 96 00 11.
- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Ars Medica” Sp. z o. o., ul. M. Konopnickiej 4, 58-100 Świdnica, ars-medica@wp.pl, 74 852 03 67
- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Reha-Med”, ul. Garncarska 3, 58-200 Dzierżoniów, jacekprysak@interia.pl, 74 831 70 00
- Polkowickie Centrum Usług Zdrowotnych – Zakład Opieki Zdrowotnej S. A., ul. Kardynała B. Kominka 7, 59-101 Polkowice, pcuz@pcuz.pl, 74 746 08 00
- Dolnośląskie Centrum Zdrowia Psychicznego Dzieci i Młodzieży w Lubinie Sp. z o. o., ul. Marii Konopnickiej 5, 59-300 Lubin, poczta@dczpdm.lubin.pl, 726 700 774
- Wielospecjalistyczny Szpital – Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Zgorzelcu, ul. Warszawska 30, 59-900 Zgorzelec, sekretariat@spzoz.zgorzelec.pl, 75 772 29 00
- Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Bolesławcu, ul. Aleja Tysiąclecia 30, 59-700 Bolesławiec, sekertariat@szpitalpsychiatryczny.pl, 75 616 26 48, 75 616 26 48 wew. 317, 506 192 824
- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Powiatowe Centrum Zdrowia Sp. z o. o., ul. Gustawa Morcinka 7, 59-600 Lwówek Śląski, sekretarit@pczlwowek.pl, 75 782 01 04
