Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego prof. dr hab. Robert Olkiewicz znany jest ze swojego zdystansowania od sporów politycznych oraz poglądu, że na uczelni wyrażane mogą być każde, ale jej władze nie powinny opowiadać się po żadnej ze stron toczonej debaty. Jego prosty, ale jakże wspaniały gest, wykonany w auli frankfurckiej Viadriny, nie był więc przejawem zajmowani jakiegokolwiek stanowiska ideowego. Rektor wrocławskiej alma mater wyszedł z sali, w której przemawiający obrażał jego ojczyznę – Polskę. Gdybyż choć odrobinkę podobnej narodowej godności miał w sobie np. niejaki Daniel Rotfeld, niegdysiejszy minister spraw zagranicznych III RP, bez drgnięcia powieką pokornie wysłuchujący kierowanych przede wszystkim pod jego adresem haniebnych oszczerstw Baracka Obamy o „polskich obozach koncentracyjnych”… Na szczęście prof. Robert Olkiewicz należy do świata całkowicie innej etyki, w którym prawdziwe wartości to fakt a nie przysłowiowa bujda na resorach.
Do Uniwersytetu we Frankfurcie nad Odrą rektor Uniwersytetu Wrocławskiego przybył w celu uczestnictwa w uroczystości przyznania nagrody jednemu z profesorów swojej uczelni. I w ceremonii tej brał udział do momentu, w którym w laudacji na temat wyróżnianego naukowca nie pojawiły się słowa o Polsce jako kraju bezprawia i neoautorytaryzmu. Owe kocopały nikczemne i nie mające czegokolwiek wspólnego ani z polskimi realiami ani z osobą laureata wygadywał znany głównie z całej serii podobnych wyskoków Basil Kerski – niemieckiego pochodzenia dyrektor gdańskiego Europejskiego Centrum Solidarności.
Piękne zachowanie rektora Uniwersytetu Wrocławskiego przypomniało mi o innym wydarzeniu, które na tej samej uczelni miało miejsce w roku 1861. Prof. językoznawstwa Rudolph Westfal w swoim wykładzie pogardliwie wyraził się wtedy o narodach używających w swojej mowie siedmiu przypadków. Jego zdaniem świadczyć to miało, że są one zbieraniną bałaganiarzy niezdolnych do utrzymania własnej państwowości. Słuchaczami byli między innymi studenci z korporacji akademickiej „Polonia”, którzy bezpośrednio po wykładzie zaproponowali profesorowi rozmowę na ten temat. Ten jednak na to jedynie warknął, w związku z czym wszyscy liczyli na dyskusję przy okazji następnego wykładu – ostatniego już w tamtym roku akademickim. Jak jednak się okazało Westphal wykład ten odwołał. Fakt ten zaniepokoił także studentów niemieckich korporacji akademickich, dla których stchórzenie profesora ich narodowości przed Polakami było nie do zaakceptowania. Razem z polskimi kolegami wręcz zmusili oni buńczucznego językoznawcę do uczestnictwa w debacie. Na jej miejsce wyznaczono Piwnicę Świdnicką, lokal w podziemiach wrocławskiego ratusza, w którym piwo miało być czynnikiem sprzyjającym przyjaznej atmosferze. Rudolf Westphal, który przybył w licznym orszaku członków niemieckich korporacji akademickich, do debaty przystąpił w nastroju bardzo agresywnym. Już pierwsze pytanie o to, jak jego pogląd ma się do tego, że język antycznych Rzymian miał sześć przypadków, sanskryt osiem a węgierski dwadzieścia dziewięć – wyprowadziło Westfahla z równowagi. Ku oburzeniu swoich własnych stronników wrzasnął on w kierunku swego adwersarza, że i tak jest zbyt głupi, żeby mógł to zrozumieć. Polski student spokojnie na to odpowiedział: „Gdyby nie był pan profesorem – wyzwałbym pana za to na pojedynek.” Westphal odpowiedział na to krzycząc: „To ja cię wyzywam!” Tym samym końca dobiegła debata, ale nie zakończyła się sprawa. W obecności obydwu rozmówców natychmiast wyłonieni zostali sekundanci, zdecydowano o wyborze broni, ustalono miejsce i czas pojedynku. Wielki tłum świadków sprawił, że wydarzenie to natychmiast stało się w mieście sensacją. Jeszcze większą okazało się być to, co się wydarzyło potem. Do miejsca, w którym rozegrać się miał pojedynek, ściągnęli nie tylko dziennikarze wszystkich gazet, naukowcy i studenci, ale też liczni gapie. I wszystkim, co zobaczyli, był spokojnie oczekujący na swego przeciwnika polski student. Kiedy w przepisowym terminie niemiecki profesor się nie pojawił – sekundanci obydwu stron sporządzili protokół zawierający słowa: „Zgodnie stwierdzamy, że Rudolf Westphal jest człowiekiem obranym z czci i honoru”. Słowa te natychmiast wydrukowała prasa a senat Uniwersytetu Wrocławskiego wydał oświadczenie o wydaleniu ze swej uczelni człowieka niegodnego przebywania w jej murach. A sam Westphal jakby zapadł się pod ziemię. Sprawa była wówczas tak głośna, że jego osoby wypatrywano nie tylko we Wrocławiu i na całym Śląsku, ale w kręgach akademickich wielu miast Europy, z których też zniknął jak kamfora. Dopiero po kilkunastu latach dał o sobie znać jako zatrudniony na uniwersytecie w Moskwie.
Pojedynek, do którego nie doszło, zaowocował wyjątkowym szacunkiem, jaki zaczęto wówczas żywić w stosunku do Polaków nie tylko we Wrocławiu i w kręgach uniwersyteckich. Od tego czasu członkowie polskiej korporacji akademickiej na co dzień spotykali się z wręcz nadzwyczajnym respektem swoich niemieckich kolegów. Dzisiejsze standardy narodowej godności nie wymagają pojedynków. Wystarczy, że są one takie, jakie dziś reprezentuje rektor Uniwersytetu Wrocławskiego. Prof. Robert Olkiewicz też nie pozwala obrażać Polski i każdy Polak czy Niemiec, dla którego patriotyzm i narodowa godność coś znaczy, gest ten doceni i zachowa w swojej pamięci.
Artur Adamski
Jakie jest zrotlo opowiesci o Rudolphie Westfalu?
Wrocławska, warszawska, poznańska prasa z 1861 roku a także np. „Wrocławskie sensacje sprzed lat”, książka wydana już dobre 45 lat temu.
Dzięki za te przykłady właściwej postawy Polaków z XIX i XXI wieku.
Na szczęście mamy takich, którzy wiedzą co to narodowa godność i zwyczajna ludzka przyzwoitość. Rządzący Polską od 1944 roku oduczali nas tego. A te podłe „elyty” rozpanoszone w rządach i mediach od 1989 roku, nie potrafiły niczego innego, jak tylko uczyć wstydzenia się Polski.