Prawdziwym wyzwaniem dla polityka jest działać zgodnie z zasadami etyki Wartości etyczne w polityce są w nierozerwalny sposób połączone z prowadzonym procesem informacyjnym i aktualny stanem szeroko rozumianych spraw społecznych. Związek etyki z polityką, jest nie tylko problemem filozoficznym.
Polityka jako forma aktywności obywatelskiej?
Polityka jest częścią naszego życia. Jest aktywnością lub postawą wypływającą z potrzeby bycia świadomym, odpowiedzialnym i aktywnym członkiem wspólnoty. W teorii polityka związana jest z pojęciem dobra wspólnego i realizacją działań publicznych, podejmowanych zarówno na poziomie samorządowym, wojewódzkim, jak i ogólnopaństwowym: zapewnieniem opieki socjalnej, gwarantowaniem i planowaniem zagospodarowania przestrzeni, realizacją istotnych gospodarczych i politycznych potrzeb ludzi.
Etyka polityczna czy polityka etyczna?
Etyka ma za zadanie skłonić polityka do samokontroli. Polityk działający za publiczne pieniądze i ramach pewnego systemu społecznego, dzięki wyznawanym etycznym zasadom nie dopuści do nadużywania swoich uprawnień.
Znaczenie etyki w polityce
Etyczne zachowanie polityków gwarantuje zachowanie godności i wzajemnego szacunku w przestrzeni publicznej. Atakowanie przeciwników politycznych, czyli stosowanie personalnej destrukcji, należy zastąpić kompetencjami i etyką, dzięki czemu osiągnie się politykę wiedzy i politykę wartości.
„Straszna kreatura, obrzydliwy człowiek”, czyli wypowiedzi z trybuny sejmowej…
Tylko etyczne działanie i wypowiedzi polityków pozwolą wyeksponoiwać jego kompetencję i wiedzę. Polityk posługujący się metodami populistycznymi i atakujący przeciwników upowszechniania w społeczeństwie personalną destrukcję.
A co się dzieje, jeśli polityk nie uznaje zasad etycznych?
Brak etyki w działaniu i życiu polityka jest bardzo groźne dla społeczeństwa. Postępowanie nieetyczne rodzi liczne patologie, stanowiące syndrom braku zaufania, strachu i zagrożenia. Tworzy syndrom destrukcji porządku instytucjonalnoprawnego i utrwala zwyczaj łamania porządku prawnego i instytucjonalnego.
Patologie na poziomie państwowym i samorządowym
Wszelkie działania, na przykład loty VIP-ów, jazda samochodem służbowym do domu, podejrzane maile wśród urzędników powodują wątpliwości co do wartości etycznej danego polityka.
O narastających problemach mieszkańców z samorządami, negatywnych zjawiskach i patologiach w samorządach, oraz pilnej potrzebie zmian w ustawach samorządowych mówi się od dłuższego czasu. Jednak w ostatnim czasie kryzysu pandemicznego, wszystkie problemy przybrały na sile.
Pamiętajmy, że politycy oraz ludzie działający w obszarze polityki mają moralny i faktyczny obowiązek prowadzić politykę służącą dobru wspólnemu. Ta zasada jest szczególnie ważna w samorządach gminnych. W czasach kryzysu i ograniczonych środków finansowych, pierwszym logicznym działaniem powinno być osczędzanie. Duże miasto w Małopolsce, w sytuacji kryzysu obcina dotacje dla szkół i przedszkoli, a zwiększa koszt funkcjonowania urzędu miasta o 29 milionów złotych i przyznaje „sobie” nagrody przeznaczając na to kwotę 18 milionów złotych z budżetu gminy, czyli wszystkich mieszkańców!
Brak etyki w samorządach gminnych jest powodem patologii?
Zgodnie z raportem „Mapa korupcji” co trzecia sprawa prowadzona przez CBA dotyczy łapówki wręczanej urzędnikowi samorządu lokalnego. Doniesienia medialne o zatrzymaniach pracowników samorządów tylko potwierdzają dużą skalę tego zjawiska. Urzędnicy gminni przyjmują pieniądze za załatwienie sprawy, przyspieszenie wydania decyzji, np. budowlanej, wydawanie odpowiednich zezwoleń. Największe łapówki przyjmuje się za sporządzanie studium do gminy. To korupcja może prowadzić do bankructwa gminy, więc stanowi zagrożenie dla wszystkich mieszkańców.
Brak etyki w życiu politycznym, spowodował rozpowszechnienie się patologii klientelizmu, czyli uzależnienia urzędników administracji wszystkich szczebli, od „opieki” wpływowego polityka lub dysponenta dóbr ekonomicznych. Ową „opiekę” nad organem, osobą lub osobami pozostających w służbie publicznej, roztacza się w zamian za poparcie polityczne lub inne korzyści. Szczególnie widoczne jest to patologiczne zjawisko na poziomie samorządów. Sporządzając plany zagospodarowania przestrzennego lub studium uwarunkowań i kierunków rozwoju dla całych gmin, pomija się wnioski mieszkańców na korzyść wpływowych organizacji i osób. Do likwidacji patologii klientelizmu, niezbędni są etyczni politycy.
Każdy człowiek powinien czuć się bezpiecznie we własnym kraju, a tylko politycy działający zgodnie z etyką mogą to bezpieczeństwo zapewnić. Istnieje pełna współzależność między etyką a zgodnością przekonań i działań polityków. Obowiązkiem polityka jest unikanie nieetycznych działań i zachowań, które zawsze kolidują z uniwersalnym, ogólnoludzkim systemem wartości. Samo nakładanie obowiązku etycznego zachowania jest krótkotrwałe, skutkuje niezrozumieniem, a czasem nawet zignorowaniem problemu braku etyki ze strony osoby, która ma przyjąć dane wzorce zachowań. Wśród narzędzi służących umacnianiu postaw etycznych można wymienić przywództwo etyczne, budowanie i umacnianie kultury etycznej na wszystkich szczeblach administracji rządowej i samorządowej.
