8,3 C
Warszawa
niedziela, 28 kwietnia, 2024

Idea Mitteleuropy wiecznie żywa – Artur Adamski

26,463FaniLubię

Po raz pierwszy opublikowany został całkowity przekład „Mitteleuropy” Friedricha Neumanna. Każdy, kto książkę tę przeczyta nie będzie miał wątpliwości, że elity RFN nie tylko doskonale ją znają. Można nawet odnieść wrażenie, że dla wielu to wręcz Biblia niemieckiej polityki.

„Mitteleuropa” to jakby podsumowanie wielkiej debaty, jaka przez niemiecką prasę przetoczyła się na przełomie XIX i XX wieku. Mnóstwo artykułów analizowało wówczas skutki trwających całe dziesięciolecia kosztownych programów mających na celu zgermanizowanie ziem przez propagandę zwanych „niemieckim wschodem”. Wśród mieszkańców środkowych i zachodnich krajów Rzeszy Wielkopolska czy Śląsk uchodziły za prowincje niezbyt atrakcyjne a kadry urzędnicze czy nauczycielskie Berlin musiał dla nich skądś przecież brać. Sowite dodatki do pensji sprawiły, że w wielu miastach Pomorza, Wielkopolski czy Śląska zaroiło się wówczas od nowych niemieckich mieszkańców. Celem zachęcenia kolejnych duża część kontrybucji, wyduszonych z pokonanej w 1871 roku Francji, zainwestowana została też właśnie w ziemie „niemieckiego wschodu”. Efekty konsekwentnej germanizacji oczywiście były, ale pod koniec XIX w. bilans wszystkich upartych usiłowań, mających na celu zniemczenie ziem zaboru pruskiego i Śląska, obnażał coraz większą porażkę. Okazało się bowiem, że wielka część niemieckich osadników, którym Berlin dopłacał do nieruchomości i gruntów nabywanych przez nich pod Rawiczem czy Sycowem, szybko ulegała polonizacji. Do tego środki mające wspomagać rozwój gospodarki w sposób jak najbardziej legalny przechwytywane były często nie przez tych, do których były adresowane. W efekcie gazety zaroiły się artykułami krytykującymi taką politykę i mnóstwem satyrycznych rysunków, przedstawiających np. niemieckich urzędników z wielkich worów sypiących złote marki w szeroko otwarte i uśmiechnięte buzie tuczących się nimi Polaków.

- Autopromocja - KLIKNIJ NA GRAFIKĘ-

Po odbijającym się głośnym w Europie echem proteście dzieci wrześnieńskich pojawiły się w niemieckiej debacie głosy proponujące inny sposób rozwiązania problemu. Zakładał on zgodę na swobodę polskiego języka i kultury a nawet na pewne formy autonomii. Tego rodzaju „wentyle bezpieczeństwa” miały oszczędzić Rzeszy niepokojów i wzmacniać jej potencjał korzystnie dla niej wyzwalaną energią ujarzmionych narodów. Integralną częścią tego pomysłu był system metod zapobiegających ekonomicznemu awansowi krajów i nacji, którymi przeznaczono rolę podrzędną. Polacy mieli więc być dostawcami surowców i prefabrykatów czy rynkiem zbytu tandety, w żadnym jednak razie nie powinni osiągać poziomu zamożności, za sprawą którego przestaliby być dla narodu niemieckiego wielkim źródłem taniej siły roboczej. Tym bardziej nie powinni być producentami wyrobów gotowych, w szczególności zaawansowanych technologicznie i mogących stanowić konkurencję dla przemysłu niemieckiego. W ostateczności, jeśli jakiś polski geniusz wynalazczości czy biznesu nieuchronnie musiałby już szeroko rozwijać skrzydła to dokonywać się to miało jedynie na terenie stricte niemieckim i w ścisłym powiązaniu z niemieckim państwem i kapitałem. Na straży tego porządku stać też mieli odpowiednio obłaskawieni i pozyskani dla celów niemieckiego imperium liderzy polskiej społeczności.

Dzieło Fridricha Neumanna zostało opublikowane w roku 1915 i zakładało nawet zgodę na utworzenie polskiego państwa z zastrzeżeniem jednak, że zarówno jego terytorialny rozmiar, jak i zakres suwerenności byłyby bardzo ograniczone. „Mitteleuropa” przewidywała podobne potraktowanie także m.in. Ukraińców i Litwinów. Rok później w Warszawie powołana została Rada Regencyjna, u boku armii niemieckiej formowana była Polska Siła Zbrojna. W listopadzie 1918 Niemcy umożliwiły objęcie władzy przez Józefa Piłsudskiego, znanego im jako ich niedawny drugorzędny sojusznik, więc postrzeganego jako przyszły wasal. Niemal równocześnie, jako jedne z pierwszych, uznały też niepodległość polskiego państwa. Berlin stał jednak na stanowisku, że państwo to ma ograniczać się jedynie do Mazowsza oraz zachodniej Małopolski a politycznie i gospodarczo znajdować się pod pełną kontrolą Niemiec. To, że skutecznie sięgnęło ono także po Wielkopolskę, część Pomorza i Śląska przyjęte zostało jako krzyczące o pomstę do Nieba akty polskiej niewdzięczności i zdrady. Z istnieniem Polski podmiotowej a do tego jeszcze zdolnej wygrać narzuconą jej wojnę celną, Niemcy pogodzić się nie potrafiły. Tym bardziej z budującą własny nowoczesny przemysł, posiadającą wielki port morski i flotę, formującą kadry prawdziwej inteligencji, dźwigającą kolejne regiony z cywilizacyjnej zapaści i ubóstwa. W efekcie całkowita likwidacja takiej Polski stała się jednym z celów najważniejszych, czego uwieńczeniem było w roku 1939 rozpoczęcie wojny totalnej a następnie okupacja o charakterze eksterminacyjnym.

Rzeczywiste międzypaństwowe stosunki niemiecko – polskie zaczęły być odbudowywane dopiero w roku 1989. Od początku ich rzeczywisty obraz był odrealniony, gdyż w niemieckich rękach znalazła się ogromna część mediów a liderzy opinii uchodzący za niemcoznawców często byli zawodowymi rzecznikami jednej strony. Dominująca narracja nie była jednak w stanie przykryć mnóstwa zjawisk niezrozumiałych i niepokojących. Dla każdego, kto przeczyta „Mitteleuropę” Frierricha Neumanna wszystkie one układają się w jedną doskonale spójną całość. Po tej lekturze nikt nie może mieć wątpliwości, z jakich przyczyn niepotrzebny ma być Polsce Centralny Port Komunikacyjny, po co doprowadza się do likwidacji polskich elektrowni i uniemożliwia powstawanie nowych, dlaczego blokuje się żeglowność Odry czy budowę terminala kontenerowego w Świnoujściu. Jasne jak Słońce stają się też przyczyny recytowanego przez Trzaskowskiego szantażu o środkach z UE mrożonych do czasu, gdy to jego formacja wróci do władzy. Tak samo, jak i marzenia Ursuli von der Leyen o Tusku znów w roli polskiego premiera.

Artur Adamski

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Wpisz swój komentarz!
Proszę wpisać tutaj swoje imię

Powiązane artykuły

Pozostańmy w kontakcie

26,463FaniLubię
274SubskrybującySubskrybuj
- Reklama -spot_img

Najnowsze Artykuły

Skip to content