Zapraszamy do obejrzenia wykładu z cyklu „Przywracanie Pamięci” nt. Solidarności Walczącej i jej zasług dla odzyskania niepodległości Polski. Wykład „Solidarność Walcząca – fenomen w dziejach antykomunistycznej opozycji” wygłosił dr Łukasz Kamiński 29 lipca 2022 r. w Wielkiej Lipie „Pod Jaworem”. Dr Łukasz Kamiński to pracownik Uniwersytetu Wrocławskiego, a także prezes IPN w latach 2011-2016.
Solidarność Walczącą powołali działacze stanowiący trzon podziemnego Regionalnego Komitetu Strajkowego „Solidarności”, którzy nie zgadzali się z kierownictwem RKS w sprawie metod i strategii działania. Jej przywódcą i głównym ideologiem był Kornel Morawiecki.
Zdecydowanie antykomunistyczny program Solidarności Walczącej pozostawał w opozycji do koncepcji wysuwanych przez główny nurt podziemia solidarnościowego. Większość przywódców związkowych z Lechem Wałęsą na czele szukała drogi porozumienia z władzą, która umożliwiłaby ponowną legalizację związku, a w dłuższej perspektywie liberalizację systemu.
Bitwy na ulicach Wrocławia
Pierwszym sukcesem Solidarności Walczącej były manifestacje 13 i 26 czerwca 1982. Na wezwanie redakcji pisma „Solidarność Walcząca” (wbrew stanowisku RKS) na ulice Wrocławia wyszły tysiące mieszkańców. Demonstracje przekształciły się w wielogodzinne walki uliczne, wznoszono barykady. Kolejna manifestacja – jedna z największych we Wrocławiu w czasie stanu wojennego – odbyła się 31 sierpnia 1982, w rocznicę podpisania porozumień sierpniowych. Relacje na żywo nadawało Radio Solidarności Walczącej. Doszło do regularnej bitwy ulicznej. Milicja i ZOMO w opancerzonych pojazdach, z wodnymi sikawkami, petardami i gazami łzawiącymi ruszyła na tłum demonstrantów, którzy odpowiedzieli kamieniami i koktajlami Mołotowa. Tego dnia zginął 27-letni Kazimierz Michalczyk. O innym manifestującym, Jarosławie Hyku, dowiedział się świat. Na przemyconym za granicę filmie utrwalono dramatyczną sceną, w której milicyjna ciężarówka celowo najechała na demonstranta. Kolejne kadry pokazywały młodego człowieka znikającego pod kołami tego samochodu. Nagranie wyemitowały światowe stacje telewizyjne, a zdjęcia z tego zajścia zamieściło wiele zagranicznych agencji informacyjnych.
Do antykomunistycznych rozruchów doszło tego dnia m.in. w Lubinie. W walkach ulicznych śmierć ponieśli: Andrzej Trajkowski, Mieczysław Poźniak i Michał Adamowicz.
Organizacja liczyła około 2 tysięcy osób. Do założycieli SW i najbardziej aktywnych działaczy we Wrocławiu należeli m.in.: Paweł Falicki, Michał Gabryel, Andrzej Kisielewicz, Maria Koziebrodzka, Romuald Lazarowicz, Cezariusz Lesisz, Hanna Łukowska-Karniej, Zofia Maciejewska, Stanisław Mittek, Andrzej Myc, Wojciech Myślecki, Zbigniew Oziewicz, Jan Pawłowski, Barbara Sarapuk, Władysław Sidorowicz, Tadeusz Świerczewski, Andrzej Zarach. SW posiadała swoje oddziały w 27 miastach, m.in. w: Poznaniu, Gdańsku, Rzeszowie oraz Górnym Śląsku. Czołowi działacze to: Maciej Frankiewicz (Poznań), Marek Czachor, Andrzej Kołodziej, Roman Zwiercan i Ewa Kubasiewicz (Trójmiasto), Sławomir Bugajski (Katowice), Janina Jadwiga Chmielowska (Sosnowiec), Krzysztof Korczak (Szczecin), Antoni Kopaczewski i Janusz Szkutnik (Rzeszów), Seweryn Jaworski, Krzysztof Wolf, Adam Cymborski i Adam Borowski (Warszawa), Marian Stachniuk i Piotr Hlebowicz (Kraków), Włodzimierz Domagalski (Łódź).
Operacja „Ośmiornica”
Radykalny stosunek organizacji do PRL wywołał natychmiastowe zainteresowanie Służby Bezpieczeństwa działaczami Solidarności Walczącej. Rozpracowani byli w całej Polsce w operacji SB pod kryptonimem „Ośmiornica”. Kornela Morawieckiego nie udało się esbecji aresztować aż do 9 listopada 1987 roku. Jako persona non grata został wraz z Andrzejem Kołodziejem deportowany z Polski bez możliwości powrotu. W sierpniu 1988 roku Morawiecki nielegalnie przedostał się do kraju i pozostawał w ukryciu do roku 1990.
Głównym organem prasowym organizacji był tygodnik „Solidarność Walcząca”, który ukazywał się od czerwca 1982 roku. Pierwszy numer wydrukowano 13 czerwca 1982 we Wrocławiu. W skład redakcji wchodzili Kornel Morawiecki, Zuzanna Dąbrowska, Tomasz Dudek, Paweł Falicki, Zbigniew Jagiełło, Andrzej Kisielewicz, Maria Koziebrodzka, Romuald Lazarowicz, Hanna Łukowska-Karniej, Andrzej Myc, Wojciech Myślecki, Zbigniew Oziewicz, Jan Pawłowski, Stanisław Piskorz, Radosław Rozpędowski, Jacek Ćwiata, Tadeusz Turkoniak i Andrzej Zarach.
Wydawano też kilkanaście innych periodyków, m.in. „Solidarność Dolnośląska”, pisma społeczno-polityczne: „Walka”, „Czas”, „Galicja”, „Gryf”, „Wolna Polska”. Poza prasą SW wydawała również broszury i książki, drukowała plakaty, znaczki i kasety. W Warszawie działało wydawnictwo SW Prawy Margines kierowane przez Adama Borowskiego i Tadeusza Markiewicza. Od 1982, początkowo tylko we Wrocławiu, emitowano audycje Radia Solidarność Walcząca.
Solidarność Walcząca zakończyła swoją działalność w 1990 roku.
