Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, spółki prawa handlowego obowiązane są przedstawiać swoją sytuację majątkową oraz finansową w formie m.in. sprawozdań finansowych. Prawidłowe przedstawienie wyników finansowych przedsiębiorstwa i sporządzenie sprawozdania finansowego, a następnie złożenie go do rejestru sądowego jest obowiązkiem członków zarządu spółki lub wspólników prowadzących sprawy spółki. Natomiast jego niewypełnienie grozi nie tylko odpowiedzialnością cywilną, ale również karną.
Zgodnie z ustawą o rachunkowości sprawozdanie finansowe powinno zostać złożone w ciągu 15 dni od dnia jego zatwierdzenia przez organ zatwierdzający (zwyczajne zgromadzenie wspólników w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością lub zwyczajne walne zgromadzenie spółki akcyjnej), a w przypadku jego niezatwierdzenia – nie później niż 15 dni po upływie 6 miesięcy od dnia bilansowego. Jeśli więc rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, to terminem tym jest właśnie 15 lipca roku następnego.
Kto ponosi odpowiedzialność za niezłożenie sprawozdania finansowego?
Zgodnie z art. 79 pkt. 4 ustawy o rachunkowości karze grzywny bądź karze ograniczenia wolności podlega ten, kto wbrew przepisom ustawy nie składa sprawozdania finansowego do ogłoszenia lub nie składa sprawozdania finansowego lub sprawozdania z działalności we właściwym rejestrze sądowym.
Co do zasady przestępstwo niezłożenia sprawozdania finansowego we właściwym rejestrze może być popełnione wyłącznie przez kierowników jednostki, więc zgodnie z ustawą o rachunkowości – członków zarządu, gdyż to na nich ustawa nakłada obowiązek złożenia sprawozdania finansowego.
Nie wszyscy mają jednak świadomość, iż niezłożenie sprawozdania finansowego w KRS w terminie określonym przepisami ustawy o rachunkowości jest przestępstwem, a postępowanie karne toczy się nie przeciwko spółce, lecz przeciwko członkowi zarządu, który nie dopełnił formalności złożenia sprawozdania finansowego.
W przypadku wydania wyroku skazującego, podlega on ujawnieniu w krajowym rejestrze karnym, prowadzonym przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Należy dodać, iż zatarcie skazania (tj. usunięcie go z krajowego rejestru karnego) następuje z mocy prawa po upływie 5 lat od wykonania kary, a na wniosek skazanego sąd może zarządzić zatarcie skazania po upływie 3 lat.
Co więcej stwierdzenie popełnienia jednego ze wskazanych czynów może także wiązać się z orzeczeniem przez sąd zakazu zajmowania stanowisk w organach spółek, jeżeli sąd uzna, że przy popełnieniu przestępstwa sprawca nadużył zajmowanego stanowiska lub że dalsze zajmowanie stanowiska zagraża istotnym dobrom, chronionym przez prawo.
Jak uchronić się od konsekwencji niewykonania swoich obowiązków?
Jeśli nieopatrznie uchybiłeś terminowi złożenia sprawozdania finansowego, należy niezwłocznie naprawić swoje niedopatrzenie i jak najszybciej złożyć sprawozdanie do rejestru sądowego. Oczywiście nie skutkuje to zniwelowaniem popełnienia czynu zabronionego, jednak wywiązanie się z obowiązków po terminie może mieć znaczenie dla zastosowania przez sąd instytucji warunkowego umorzenia postępowania karnego, a w niekiedy może to także zmniejszyć prawdopodobieństwo ukarania.
