27 i 28 listopada 2021 roku odbyło się sympozjum poświęcone księdzu Aleksandrowi Zienkiewiczowi w 25. rocznicę Jego śmierci. Uroczystość rozpoczęła się Mszą Świętą w katedrze wrocławskiej, pod przewodnictwem metropolity wrocławskiego, ks. abp dr. Józefa Kupnego.
Sympozjum, pt. „Miłości trzeba się uczyć. Miłość w małżeństwie i rodzinie w nauczaniu Sługi Bożego ks. Aleksandra Zienkiewicza” zostało przeprowadzone w auli Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu. Konieczne wydaje się przypomnienie osobowości ks. Aleksandra Zienkiewicza tym wrocławianom, którzy już o Nim zapominają, chociaż przez pięćdziesiąt lat gorliwie im służył jako kapłan i wychowawca. Ale również trzeba powiedzieć o ks. Aleksandrze Zienkiewiczu młodym wrocławianom, którzy, nie mieli możliwości poznać Go osobiście. A zwłaszcza duszpasterzom akademickim, którym powierzono przejęcie Jego spuścizny. To właśnie ksiądz Zienkiewicz, założył większość duszpasterstw akademickich, które działają obecnie w wielu wrocławskich i dolnośląskich parafiach (Można o tym przeczytać w książce pt. „Pięćdziesiąt lat duszpasterstwa akademickiego we Wrocławiu”).
Ks. prałat Aleksander Zienkiewicz należy do najwybitniejszych kapłanów-społeczników archidiecezji wrocławskiej na przestrzeni jej dotychczasowych dziejów. Po roku 1945 wpisał się w historię Kościoła wrocławskiego jako główny duszpasterz młodzieży akademickiej i katolickiej inteligencji oraz organizator ośrodków duszpasterstwa młodzieży tak we Wrocławiu, jak i w całej archidiecezji wrocławskiej. (ks. Józef Swastek).
Urodził się w 1910 roku jeszcze w zniewolonej Polsce. Zakończył edukację w 1938 roku. Atmosfera szkół i uczelni seminaryjnych w I Rzeczypospolitej Polski ukształtowała Jego osobowość. Zasługę w tym „ukształtowaniu” miał Zygmunt Łoziński, biskup piński w latach 1925–1932 (w roku 1920 przez jedenaście miesięcy więziony na Butyrkach w Moskwie: zwolniony w wyniku starań rządu polskiego).
Praca z młodzieżą była drugim życiowym powołaniem księdza Zienkiewicza. Rozpoczął tę pracę już w kwietniu 1939 r., rok po przyjęciu święceń kapłańskich (3 kwietnia 1938 roku). Był wtedy prefektem miejscowego koedukacyjnego Gimnazjum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza w Nowogródku oraz kapelanem sióstr ze Zgromadzenia Najświętszej Rodziny z Nazaretu. Niedługo jednak mógł czerpać satysfakcję z pracy z powierzoną mu młodzieżą gimnazjalną, która korzystała z jego nauki, troskliwości i przyjaźni. 1 września 1939 roku Niemcy zaatakowały nasz kraj, a 17 września 1939 roku na Polskę napadł bolszewicki ZSRR.
Lata wojny zapisały się tragicznie w życiu ks. A. Zienkiewicza. Na ziemi nowogródzkiej Niemcy stosowali terror wobec ludności cywilnej. 1 kwietnia 1942 roku rozstrzelali dziekana nowogródzkiego, ks. Michała Daleckiego, a 1 sierpnia 1943 roku jedenaście sióstr ze Zgromadzenia Najświętszej Rodziny z Nazaretu. Siostry ofiarowały swoje życie w zamian za uratowanie stu dwudziestu mieszkańców Nowogródka, wyznaczonych do rozstrzelania. Ksiądz Zienkiewicz przypisuje ofierze nazaretanek własne ocalenie 11 sierpnia 1943 roku. Opisał ten dramat w książce „Ofiara została przyjęta”.
Ksiądz Aleksander Zienkiewicz mógł pełnić swoje powołanie dopiero od 1946 roku we Wrocławiu. To nie był przypadek, że znalazł się właśnie tu. Ksiądz Stanisław Turkowski powiedział: Ks. Aleksander Zienkiewicz to osobowość charyzmatyczna przez Opatrzność przewidziana dla Kościoła wrocławskiego na trudne czasy, warunki i miejsce oraz dla ludzi, dla których okazał się nie tylko duszpasterzem i wychowawcą, ale przyjacielem.
Boża Opatrzność, której zawierzył swoje życie, obdarzyła Go pomocą duchową w wychowywaniu młodych ludzi. Spotkali tu kapłana, który przecież także doświadczył dramatu wojny i okupacji. Do odzyskanego po wiekach, piastowskiego Wrocławia zjechała między innymi młodzież, która przeżyła niemieckie obozy koncentracyjne, deportację na Sybir, ludobójstwo na Wołyniu dokonywane od lutego 1942 roku przez Ukraińców działających w zbrodniczych organizacjach UPA. Przyjechała młodzież, która z Sybiru do Polski przeszła drogę gehenny z armią gen. Władysława Andersa.
Do nowych zadań ks. Aleksander Zienkiewicz był gruntownie przygotowany. Oprócz wiedzy niezbędnej dla celów wychowawczych świetnie znał się na psychologii. Nauczał całą swoją osobowością(ks. Stanisław Turkowski). Kładł szczególny akcent na samowychowanie, które musi być procesem trwającym przez całe życie. Podkreślał to nieustannie w swoich naukach. A we wprowadzeniu do książki pt. „Miłości trzeba się uczyć” pisał: Są to rozważania o najbardziej istotnych problemach życia i jego sensu z naczelną chrześcijańską wartością moralną, której na imię m i ł o ś ć. Miłość ta jest wszczepiona w naturę ludzką, ale musi być pielęgnowana, zakorzeniona i studiowana w procesie pracy samowychowania. Rozważania te oparte są o fundamenty chrześcijańskiej teologii, ale uwzględniają także studia wielkich i odpowiedzialnych autorytetów świeckich naszego czasu (A. Carrel, V. Frankl, E. Fromm i in.).
Działalność ks. Aleksandra Zienkiewicza wychodziła poza te ramy. Był publicystą, od 1978 roku organizował Tygodnie Kultury Chrześcijańskiej we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku.
Chronologiczne zestawienie heroicznej pracy ks. Aleksandra Zienkiewicza w latach 1946–1995 pozwala stwierdzić, że w pewnym stopniu doprowadził On do odbudowania powojennej, intelektualnej elity Polski.
Wspominają Go wychowankowie, uczniowie szkół, w których uczył religii, studenci z Centralnego Ośrodka Duszpasterstwa Akademickiego (zwanego „Czwórką” od numeru budynku przy ul. Katedralnej 4), kapłani, których wychowywał i uczył w seminariach duchownych i którzy później wspierali Go w pracy w duszpasterstwie akademickim. Kochali Go gorąco i nazywali Wujkiem. Wyrazem ich pamięci było między innym przygotowanie materiału stanowiącego podstawę do beatyfikacji i uzyskanie od Konferencji Episkopatu Polski oraz Stolicy Apostolskiej zgody na rozpoczęcie tego procesu. Ks. prałat Andrzej Dziełak, jeden spośród gorliwych pomocników Wujka w pracy CODA został postulatorem. Proces beatyfikacyjny rozpoczął się 21 listopada 2010 roku, a zakończył 24 listopada 2017 roku. Stolica Apostolska wydała dekret o ważności dochodzenia diecezjalnego w procesie beatyfikacyjnym Sługi Bożego ks. Aleksandra Zienkiewicza. Kolejny etap postępowania, będzie przebiegać przed Kongregacją Spraw Kanonizacyjnych w Rzymie.
Obiektywnie heroiczność zasług ks. Aleksandra Zienkiewicza należy ocenić wyłącznie na tle dominującego w Polsce reżimu komunistycznego, który usiłował stworzyć z Polski państwo ateistyczne. Stosował w tym celu represje, indoktrynację, cenzurę, inwigilację, rażąco ograniczał swobody obywatelskie, aby wykorzeni przekonania religijne osób wierzących. Jedną z metod walki z religią katolicką było prześladowanie księży (bezzasadne aresztowania i sfingowane procesy karne, internowanie Prymasa Polski księdza kardynała Stefana Wyszyńskiego, dziś już błogosławionego Kościoła katolickiego).
Ks. Aleksander Zienkiewicz był bezkompromisowy w wypełnianiu Ewangelii Jezusa Chrystusa. W działalności chodziło Mu o to, aby młodym ludziom pomóc w kształtowaniu dojrzałej postawy w małżeństwie, rodzinie i społeczeństwie na fundamencie Ewangelii. Twierdził: Potrzebują oni serdecznego i mądrego wsparcia ze strony duszpasterza, potrzebują odpowiedzialnego towarzyszenia im w ich poszukiwaniach własnej drogi życiowej. Wskazywał na zagrożenia. Zwracał szczególną uwagę na przesłanie dla młodzieży zawarte w apostolskiej adhortacji „Familiaris Consortio” Jana Pawła II z 1981 roku). To zagrożenie ksiądz Zienkiewicz widział w ateizacji społeczeństw. Pisał: brak wiary i ateizm prowadzi do zaniku sumienia. A znieczulić sumienie, wyeliminować poczucie winy, to skończyć z człowiekiem jako istotą rozumną. Rodzi się wtedy bestia rozumna, a więc bardziej wyrafinowana, niebezpieczna. I nie trzeba dowodzić, co działo się na Zachodzie i Wschodzie – bestie wyzwolone, prawda? (rewolucja francuska, bolszewicka I i II wojna światowa).
Nina Niechajowicz
