Pożary w Grecji nie są zjawiskiem nieoczekiwanym i rzadkim. Właściwie wybuchają każdego lata. Różnią się intensywnością i rozmiarem.
Skutki tego żywiołu wcale nie muszą współgrać z jego mocą i wielkością. Najtragiczniejszy pożar wydarzył się przed trzema laty i pochłonął sto dwie ofiary. Tegoroczne, sierpniowe pożary są bardziej rozprzestrzenione i niszczące, jednak na szczęście bez ofiar śmiertelnych, choć nie brak osób poparzonych i mających problemy z oddychaniem. Tragedia w Mati sprzed trzech lat była, obok politycznej umowy z Północną Macedonią, główną przyczyną porażki Syrizy w wyborach i spowodowała wybudzenie administracji państwowej z błogiego letargu. Nowy rząd, mając w pamięci polityczne skutki tej tragedii, zdołał przynajmniej na podstawowym poziomie zreformować odpowiedzialne instytucje reagujące na sytuacje kryzysowe i wprowadził znane zresztą w pozostałych krajach Europy narzędzia cyfryzacyjne przyśpieszające i ułatwiające reagowanie. Ustanowiony SOS telefoniczny nr 112 okazał się wyjątkowo skuteczny zarówno jako odbierający wiadomości o zagrożeniach, jak i informujący o nich. SMS-y wysyłane w odpowiednim czasie z tego numeru informowały obywateli i nakazywały im ewakuację, co często decydowało o uniknięciu strat w ludziach. Oczywiście nie zdołano zapobiec ogromnym stratom materialnym, które zawsze wywołują rozpacz ludzi tracących cały dobytek.
W tym roku również już od dłuższego czasu obawiano się pożarów głównie z powodu wysokich temperatur w połowie lipca. Ponad 40-stopniowe upały zminimalizowały wilgoć, więc było wiadomo, że w razie pożaru roślinność spłonie jak sucha zapałka. Jak wiadomo, ukształtowanie powierzchni Grecji to góry, pagórki, rozpadliny i przełęcze pokryte w wielu miejscach dość bogatą florą. Może ona w każdej chwili stać się punktem zapalnym, trudnym do zauważenia, a ponieważ znajduje się w niedostępnych miejscach, strażacy nie mogą tam dotrzeć i ugasić ogień. Tak było i teraz w trwających od ponad tygodnia pożarach w Attyce koło Aten. Pożar, który wybuchł na północ od Aten, blisko autostrady do Salonik, objął Varibombi, Trakomakedones, Afidnes i inne miejscowości. Te miejsca są, w przeciwieństwie do zabetonowanych Aten, oazami zieleni, nic więc dziwnego, że wielu dobrze sytuowanych mieszkańców stolicy buduje w tych miejscowościach dacze lub wyprowadza się tam na stałe. Kiedy nie zdołano opanować pożaru w początkowej fazie, duże siły strażaków skoncentrowano na naturalnej przeszkodzie – szerokim niezalesionym pasie, czyli wspomnianej autostradzie.
Trzy lata temu podobna akcja okazała się nieskuteczna ze względu na silne wiatry, które po prostu pomogły pożarowi „przeskoczyć” przez autostradę i szybko zająć bogatą w zieleń Mati. I tu bardziej ogólna refleksja. Grecja, podobnie jak inne kraje basenu śródziemnomorskiego, ma wspaniały klimat. Dwa letnie miesiące lipiec i sierpień są bezdeszczowe. Choć temperatura często dochodzi do 40 stopni, nie jest dokuczliwa dzięki niskiej wilgotności i wiejących wiatrów. Te czynniki, które mają tak wiele pozytywnych oddziaływań i sprzyjają turystyce, są niestety przekleństwem z powodu pożarów. Na początku sierpnia na morzu Egejskim wieją przez kilkanaście dni tzw. meltemia. Są to sezonowe, coroczne wiatry północne lub północno-zachodnie, które chłodząc przyjemnie rzesze turystów, jednocześnie przy sile 6-7 beaufortów zwiększają siłę i szybkość ognia. Jak już wspomnieliśmy, górzysta powierzchnia oraz wielość wysp też może komplikować czy wręcz udaremniać akcje gaśnicze.
Od kilku dni w centrum uwagi znalazł się drugi, jak się okazało groźniejszy pożar, dotychczas nieposkromiony, szalejący na wyspie Eubea. Jest to druga co do wielkości (po Krecie) grecka wyspa, która od lądu jest oddzielona wąskim przesmykiem o szerokości kilkuset metrów i połączona mostem. Niemal na całej swej długości (ok.180 km) ta górzysta wyspa jest pokryta roślinnością. Pożary objęły niemal całą północną część wyspy. Prawie ¼ (ok.1000 m kwadratowych) doszczętnie spłonęło w ciągu kilku dni. Ogień doszedł w pewnych miejscach do plaż nadmorskich, co spowodowało panikę i konieczność ewakuowania ludzi również drogą morską. Mieszkańcy Eubei zarzucają władzom, że skupiły się bardziej na gaszeniu pożarów bliżej Aten, a wyspę zostawili na pastwę losu. Tymczasem oprócz tych dwóch miejsc pożary wybuchły również na Peloponezie, Krecie i w zachodniej Grecji. Do gaszenia używane są samoloty gaśnicze Canadair. Grecja ma ich kilkanaście, niestety nie wszystkie są sprawne, poza tym w nocy są bezużyteczne.
Trzeba docenić ogromne poświęcenie zawodowej i ochotniczej straży pożarnej, której możliwości, wobec tak dużego i rozciągniętego frontu pożarowego, są jednak ograniczone. Wydaje się, że grecki sztab kryzysowy, akurat w sprawie pomocy z zagranicy zaoferowanej również przez Polskę, spóźnił się z odpowiedzią, nie spodziewając się takiej eskalacji pożarów. Polscy strażacy, którzy wkrótce przekroczą grecką granicę, zostaną prawdopodobnie skierowani na najbardziej gorącą, dosłownie i w przenośni, linię konfrontacji z żywiołem, czyli na Eubeę. Wśród kilkunastu krajów przychodzących z pomocą polska grupa jest najliczniejsza i najlepiej wyposażona w sprzęt strażacki.
Oczywiście Grecja nie jest wyjątkiem na mapie pożarów. Cała południowa Europa od Turcji do Hiszpanii i Portugalii jest ciężko doświadczana przez ten piekielny żywioł. Ten fakt wyklucza popularne w takich przypadkach teorie spiskowe o sabotażach. Wydaje się, że przyczyny tych pożarów leżą w nieświadomych i bezrozumnych działaniach ludzi, co nie zwalnia ich z odpowiedzialności. Jest to jedna z tych okoliczności, w których głupota jest przestępstwem. W przeszłości podejrzenia o celowe podpalenia miały podstawy w związku z działalnością developerską. Dzisiaj wydaje się to już niemożliwe. Nie można jednak wykluczyć, że znajdą się biznesy, które postarają się wykorzystać sytuację po przejściu Armagedonu.
Jeden z zaproszonych gości w greckim kanale telewizji głośno się zastanawiał, czy na spalonych leśnych terenach pojawią się wiatrowe turbiny.
