W maju tego roku na znanym amerykańskim uniwersytecie Princeton władze uczelni podjęły kontrowersyjną decyzję zniesienia obowiązku nauczania na wydziale filologii klasycznej dwóch języków okresu starożytności, greki i łaciny.
Kierownik (dziekan) tego wydziału, Joszua Billings znakomity zresztą filolog i absolwent uczelni, tłumaczył raczej nieprzekonywująco, że celem owej decyzji jest zwiększenie naboru studentów na ten kierunek, a konieczność poznawania tych „egzotycznych” dla Amerykanów języków odstrasza przyszłych kandydatów. Tak więc parametr ilościowy ma zostać osiągnięty kosztem spadku poziomu nauczania i rezygnacji z podstawowych narzędzi percepcji starożytnej kultury, prawa i filozofii basenu Morza Śródziemnego będących fundamentem współczesnej cywilizacji zachodniej. Łatwo się domyślić, że nie lingwistyczna zapora jest przeszkodą by uniwersytet stał się otwarty i – jak podkreślają zwolennicy tej decyzji – „niewykluczający”.
Od dłuższego czasu zauważa się coraz mocniejszy wpływ tzw. politycznej poprawności na amerykańskich collegach i uniwersytetach, zwłaszcza na kierunkach humanistycznych. Coraz częściej analiza pism i dzieł starożytnych twórców dotyczy nie aspektów literackich czy filozoficznych, lecz tych elementów, które według wojujących lewicowych profesorów świadczą o dominacji białego mężczyzny. Niewolnictwo, antyfeminizm i rasizm, religie zarówno poli – jak i monoteistyczne, autorytaryzm i imperializm są spuścizną starożytnego świata, a jego przedstawiciele jak Sokrates, Platon, Arystoteles, Cycero, Owidiusz i inni. Swoimi poglądami i twórczością wspierali ów niesprawiedliwy system, który został odziedziczony przez współczesną zachodnią cywilizację.
Atak na greckie i rzymskie osiągnięcia czy to w dziedzinie kultury, czy nauki, przybiera nierzadko formy paranoiczne. Przykładowo na uczelni w Pensylwanii na wykładzie omawia się wpływ Tacyta na kształtowanie się poglądów rasowych Adolfa Hitlera a powstała tzw. Anti-Racizm Working Group wyszukuje rasistowskie elementy w starożytnej literaturze. W Hamilton College Afro-amerykanka, wykładowczyni Shelley Holey z kolei śledzi zawarte w dziełach starożytnych pisarzy poglądy antyfeministyczne. Na niektórych uniwersytetach wprowadza się zmiany w nazwie studiów filologii klasycznej, proponując studia nad starożytnym Śródziemiem, które by obejmowały również cywilizacje afrykańskiego lądu. Na „czarnym” uniwersytecie Howarda w Waszyngtonie zlikwidowano całkiem filologię klasyczną rozdzielając pewne przedmioty na inne, związane ze sztuką czy historią, wydziały. Oczywiście greka i łacina przestała być obowiązkowa. Wracając do szacownego, powstałego w 1746 r. (jako college of New Jersey) uniwersytetu w Princeton, należy podkreślić jego znaczenie i wagę w systemie edukacyjnym USA. Uczelnia należy do tzw. Ligi Bluszczowej obejmującej osiem najlepszych uniwersytetów w płn-wsch. Stanach Zjednoczonych obok m.in. Harvard Uniwersity, Yale, Columbia należących do najlepszych na świecie. Wśród absolwentów tegoż znajdują się takie postacie, jak James Stewart, Alan Turing, Richard Feynman, Michelle Obama czy Jeff Bezos. Absolwentem uczelni był m.in. znany z wykładu w odzyskanie niepodległości Polski, Woodrow Wilson, prezydent Stanów Zjednoczonych. Wśród absolwentów było 35 laureatów nagrody Nobla. Jednakże i tę świątynię nauki profanują współcześni „barbarzyńcy” ideologizujący proces dydaktyczny.
Idolem tej ideologicznej agresji jest profesor filologii klasycznej na tymże uniwersytecie, niejaki Dan Pantiya Peralto, którego rodzice przybyli do USA z Dominikany kilkadziesiąt lat temu. W wywiadzie dla New York Timesa Peralto otwarcie wystąpił przeciw nauczaniu historii starożytnej Grecji i Cesarstwa Rzymskiego w obecnym kształcie, zarzucając, że amerykańska skrajna prawica wykorzystuje pochodzące ze starożytnej Sparty i rzymskie symbole, czego dowodem miały być napisy na koszulkach noszonych przez niektórych uczestników atakujących Capitol w proteście przeciw sfałszowaniu wyborów prezydenckich. Obecnie na amerykańskich uniwersytetach jest wiele podobnych do Peralto zwalczających „białą”, rasistowską i patriarchalną dominację, forsujących relatywizację nauki, a historii w szczególności. Oczywiście są ludzie odważni i bezkompromisowi, którzy przeciwstawiają się temu zjawisku. Światowej sławy filolog klasyczny Angielka Mary Beard, mimo że sama uchodzi za feministkę, skrytykowała decyzję władz uczelni jako błędną i nielogiczną. Również absolwent Princeton pisarz Danuel Mendelson podał swój przykład jak w ciągu dwóch pierwszych lat studiów opanował w wolnym czasie i podczas wakacji obydwa języki, choć nie miał możliwości nauczenia się ich w szkole średniej. Uzasadnienie władz uczelni uważa więc za pretekst a nie istotny powód wyrugowania greki i łaciny. Nie rozumie, dlaczego uniwersytet poddaje się trendom antyelitarnym, osłabiając takimi posunięciami wartość dyplomu ukończenia uczelni?
Zwolennicy likwidacji starożytnych języków z programu nauczania odpowiadają wieloma pustymi i wytartymi hasłami o równości, zwiększaniu zakresu demokracji, ochrony różnych mniejszości itd. Praktyczny dylemat, jak czytać i poznawać dawne treści wybitnych postaci starożytnego świata, rozwiązują w sposób najprostszy z możliwych: „No, że są już liczne tłumaczenia, z których mogą korzystać studenci w przyszłości przyszli wykładowcy bez znajomości owych języków”. Odpowiedź na to dictum przyszła od innego absolwenta, który w jednym zdaniu ujął zwięźle: „A po co student medycyny ma uczyć się anatomii, skoro jest tomograf”.
Wydaje się jednak, że stare amerykańskie uniwersytety zaczynają przegrywać walkę – powiedzmy to wprost – z neoliberalną, niektórzy zamiennie to określają, neokomunistyczną ideologią, w której prawda nie jest formą ostateczną, ale plasteliną, z której można lepić figury myślowe, jakie w danej chwili są dla ich konstruktorów potrzebne i wygodne. A wszystko to w imię wolności.
Ale jak już napisał Platon w dialogu „O państwie” : „Zdaje się, że przesadna, nieograniczona wolność zamienia się w przesadną uległość i zniewolenie”.
