13,2 C
Warszawa
czwartek, 28 marca, 2024

Zapomniani ludzie podziemia – Grażyna Adamska

26,463FaniLubię

Zapewne nie tylko ja mam w pamięci działaczy konspiracji, spotykanych często lub sporadycznie, znanych co najmniej z imienia.

Wielu poznanych w latach osiemdziesiątych można spotkać na rocznicowych zjazdach Solidarności Walczącej czy Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Niektórzy pozostają w stałym kontakcie od blisko czterdziestu lat, innych trudno odnaleźć. A przecież oni też walczyli o wolną Polskę, narażali się, byli cząstkami wielkiego konspiracyjnego organizmu. Tym bezimiennym, zapomnianym należy się choćby słowo podziękowania za to, co robili. A może coś więcej, bo ich działalność miała dość znaczącą skalę. Póki pamiętam, postaram się więc opowiedzieć o kilku postaciach z tamtych lat.

- Autopromocja - KLIKNIJ NA GRAFIKĘ-

Drukowanie w mikromieszkanku

Od 1984 student Politechniki, Mirek Mikołajczyk zostawiał u mnie do kolportażu pakunki z wydawnictwami i materiałami poligraficznymi,. Nigdy nie pytałam, z którą częścią podziemia był związany. Kiedyś poprosił mnie o stałą pomoc w drukowaniu. Drukować chodziliśmy do szesnastopiętrowego bloku przy pl. Legionów (wtedy PKWN). Mirek rozstawiał sprzęt w jednopokojowym mieszkaniu, zamieszkiwanym przez trzyosobową rodzinę. Domownicy bardzo wcześnie wychodzili do pracy, wracali po szesnastej, z dzieckiem odebranym zapewne ze szkolnej świetlicy. Podziwiałam pomysłowo urządzoną kawalerkę, dzięki czemu mogli żyć w niej w takiej ciasnocie. Jeszcze większe wrażenie robiło na mnie to, że na przekór wszystkiemu pomagali jeszcze konspiracji, dając to, co mieli. Czyli swoje minimieszkanko w czasie ich nieobecności.

Przed powrotem domowników staraliśmy się wysprzątać lokum, wywietrzyć i nie zostawić żadnych śladów. Jedynie drukarska ramka wracała do skrytki pod wanną.

Pani Irena z księgarni „Pod Arkadami”

Potem rozdzielaliśmy się – Mirek szedł z plecakiem, zawierającym część drukarskiego wyposażenia, a ja z tym, co zdołaliśmy powielić. Nosiłam wszystko do księgarni „Pod Arkadami” przy ul. Świdnickiej i przekazywałam pracującej tam pani Irenie. Czasem spotykałam tam starszego pana, którego imienia nie pamiętam. Przychodził tam w podobnym celu i raz, w jakiejś pilnej sprawie, odwiedził mnie nawet w domu. W latach dziewięćdziesiątych mieszkałam poza Wrocławiem, zajęta byłam innymi sprawami. Ludzi, których wspominam, nie widziałam od paru dekad…..

Zagadki rozwiązane

Tajemnicze wątki udaje się czasem wyjaśnić. Mój mąż, Artur rok temu spotkał w warszawskim studio TV Republika pewnego właściciela syrenki, który w 1986 roku przewoził nasz powielacz. Okazało się, że Robert „Gruby”, niegdyś współpracownik Darka Olszewskiego, jest teraz operatorem kamery w programach Doroty Kani. Po latach wyjaśniło się też, dla kogo przechowywałam u siebie różne tajemnicze pakunki. Wcześniej nie wiedziałam, że mieszkający przy ul. Spiżowej Darek, na wielką skalę zajmował się drukiem, korzystał z kilku mieszkań i miał wielu współpracowników w naszej okolicy. Wielu ludzi z konspiry nadal jest jednak dla mnie tajemnicą. U Krzyśka Zwierza spotykaliśmy np. kurierów z Górnego Śląska. Pamiętam ciekawe rozmowy z nimi. Część tego, co przywozili, dostarczaliśmy do jednej ze skrzynek kontaktowych. Trochę gazetek w rodzaju „Bajtla”, przekazywaliśmy kolegom z Międzyszkolnego Komitetu Oporu (ogromnie im się prasa śląskiej „młodzieżówki” podobała!). Kim byli ci katowiccy współpracownicy Sławka Bugajskiego, nie udało się ustalić nawet w rozmowach ze świetnie zorientowanym w tamtejszym kolportażu Przemkiem Miśkiewiczem.

Zasada „im mniej informacji, tym lepiej” – w konspiracji była oczywista, ale szkoda, że nie możemy odtworzyć ważnych wątków historii. A może ktoś potrafi coś dopisać do moich okruchów wspomnień? Smutna prawda też jest niestety taka, że o działalności wielu ludzi, którzy odeszli w zapomnieniu, nie dowiemy się już nigdy. Może więc warto pomyśleć o choćby najskromniejszym znaku pamięci, przypominającym trud nieznanych działaczy konspiracji?

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Wpisz swój komentarz!
Proszę wpisać tutaj swoje imię

Powiązane artykuły

Pozostańmy w kontakcie

26,463FaniLubię
274SubskrybującySubskrybuj
- Reklama -spot_img

Najnowsze Artykuły

Skip to content