Wstyd jest emocją, która łączy się z naturalną reakcją organizmu. Objawia się rumieńcem na twarzy, przygarbioną sylwetką, opuszczoną głową, skutkuje także przykrymi myślami i niską samooceną. Wstyd jest specyficzny, gdyż pojawia się tylko i wyłącznie podczas zetknięcia z innym człowiekiem, jego oczekiwaniem, ewentualną próbą sprostania mu.
Co to wstyd?
Jak wszystkie inne emocje wstyd nie jest ani zły ani dobry – jest potrzebny do prawidłowego rozwoju człowieka. Jest to czynnik, który mobilizuje do działania, może wpłynąć na przemyślenie swojego zachowania, co prowadzi do zmiany tych niewłaściwych. Kiedy jednak występuje w nadmiarze, ma negatywny wpływ na dziecko, może prowadzić do kompleksów, niskiej samooceny, braku pewności siebie i wycofania. Wstyd można określić jako pewnego rodzaju stres, a życie w stresie nie pozwala na prawidłowy rozwój mózgu i może powodować nerwicę, depresję czy lęki. Skutki te mogą ujawniać się także w dorosłym życiu.
Szeroki zasięg ośmieszania
Dzieci zawstydzały się zawsze i jest to naturalne zjawisko, jednak obecnie możemy zaobserwować znacznie większy zasięg tej patologii społecznej. Sprzyjają temu coraz nowsze technologie i social media. Niestety bywają rodzice, którzy chwalą się intymnymi sprawami w szerokiej przestrzeni Internetu. Zawstydzenie wywołane u dziecka w ten sposób zostanie z nim na bardzo długo. Śmieszny filmik będzie odtwarzany nie tylko w momencie jego udostępnienia, gdyż złe doświadczenia mogą się ciągnąć za dzieckiem w późniejszym etapie życia, kiedy pójdzie już do szkoły, a może nawet do pracy. Publiczne narażenie dziecka na ośmieszenie to czynienie go celem żartów w bardzo różnych i szerokich środowiskach.
Skutki zawstydzania
Bywa, że w akcie desperacji rodzice sięgają po zawstydzenie dziecka jako metodę wychowawczą – zazwyczaj dzieje się tak kiedy inne sposoby nie skutkują. Daje im to nadzieję na utrzymanie kontroli nad zachowaniem. Jednak prawda jest zupełnie inna – takie zachowanie świadczy tylko o niedojrzałości rodzica i utracie jego kontroli nad samym sobą. Warte podkreślenia jest to, że rodzicielstwo nie jest szybkim sprintem, ale długim maratonem i warto myśleć strategicznie, a nie tylko używać doraźnych środków.
Ośmieszenie dziecka może dawać wrażenie pozornego sukcesu, jednak upokorzenie ze strony najbliższej osoby niszczy zaufanie i poczucie bezpieczeństwa. Uczy także, że upokorzenie kogoś nie jest czymś negatywnym. Zawstydzanie może utrwalać złe zachowania, szczególnie wtedy, kiedy dziecku brakuje uwagi rodzica. Otrzymuje ją kiedy zachowuje się źle, dlatego chcąc przyciągnąć zainteresowanie, będzie powtarzać niewłaściwe postawy.
Co zamiast zawstydzania?
Dzieci, które wzrastają w atmosferze zaufania, są bardziej pewne siebie, lepiej radzą sobie w trudnych sytuacjach. Dlatego warto częściej chwalić dziecko, dużo z nim rozmawiać, opowiadać o uczuciach i ustalać jasne granice.
