Jednym z największych marzeń rodziców jest to, aby doświadczyć momentu, w którym dziecko staję się samodzielne. Jest to czas, w którym rodzic do tej pory zaangażowany w każdą nawet najmniejszą czynność, może odetchnąć z ulgą i patrzeć jak jego potomstwo odważnie stawia pierwsze kroki ku dorosłemu życiu i kształtuje własną rzeczywistość.
Samodzielność
Czym tak naprawdę jest samodzielność? Sama etymologia słowa wskazuje, że jest to zdolność do działania samemu (samo=sam, dzielność=działać). Niektórzy rodzice uważają, że samodzielność to umiejętność samodzielnego wykonania poszczególnych czynności jak np. ubranie się, jedzenie, kąpiel. Inni, że samodzielne dziecko jest wtedy, kiedy można je zostawić bez opieki, a jeszcze inni, że samodzielność następuje wtedy, kiedy rodzic nie ingeruje w ogóle w życie dziecka. Naukowcy natomiast uznają, że samodzielność jest jedną z największych potrzeb rozwojowych człowieka i zaczyna się we wczesnym dzieciństwie.
Jak nauczyć samodzielności?
Każde dziecko jest inne, jego rozwój przebiega w różny sposób, więc nie da się w sztywnych ramach ująć możliwości tego procesu. Najmłodsi uczą się bardzo wiele przez naśladowanie, obserwację i doświadczanie. Najistotniejsze, co możemy zrobić, to nie przeszkadzać im w stawaniu się samodzielnymi i osiąganiu właściwych umiejętności w odpowiednim czasie. Oczywiście nie możemy zaprzestać pomocy i wtedy kiedy widzimy, że jest ona konieczna, na przykład kiedy dziecko chce zdjąć gorący garnek z kuchenki, bez żadnego zabezpieczenia. Takie doświadczenia pokazałyby dziecku, że poznawanie świata i samodzielność są bardzo bolesne. Pomoc dobrze jest okazywać, kiedy dziecko o nią prosi – nie z natychmiastową reakcją, ale wtedy kiedy rzeczywiście sobie nie radzi.
Co przeszkadza?
Najczęściej rodzicom przeszkadza brak cierpliwości i czasu. Wolimy coś zrobić sami, bo uważamy, że będziemy szybsi i lepsi, niż nasze dzieci. Zdarza się też niestety, że nadmiernie staramy się chronić dzieci przed wysiłkiem i pracą, wyręczamy je we wszystkim, aby przypadkiem się „nie zmęczyły”. Bywa również, że po prostu boimy się, że dziecko jest zbyt małe, a powierzone zadania zbyt trudne i niebezpieczne. Skrajnością jest równocześnie bycie zbyt surowym i wymagającym, przez co albo dziecko szybko się zniechęci, albo my nie dopuścimy nawet do samodzielnego działania. Częstą przyczyną zabierania samodzielności dziecku jest brak wiary w jego możliwości – uważamy, że na samodzielność jeszcze przyjdzie czas. Samodzielność jest przecież niezbędną cechą zarówno w dorosłym życiu, jak i w dziecięcym. Dlatego zamiast trwać w błędnych przeświadczeniach, warto motywować dziecko do samodzielnego podejmowania zadań i odpowiedzialności, dawać swobodę i wykazywać się cierpliwością.
