Historia Stanów Zjednoczonych jest krótka. Amerykanie na wszelkie sposoby starają się uatrakcyjnić swoje dzieje na tle innych. Z zawziętością parweniusza stosują różne zabiegi, by osiągnięcia innych narodów zdyskredytować, szczególnie gdy osiągnięcia te dotyczą narodów Europy Środkowo-Wschodniej, w tym Polski.
Rozpowszechniony „Polish Jokes”, mający niemieckie korzenie, przoduje w tych zabiegach. W jednym z takich „żartów”, pada pytanie: „Jaka jest najkrótsza książka świata”, i odpowiedź: „Historia kultury polskiej”. Gwoli ścisłości, kiedy na ziemiach polskich, począwszy od lat 70. XV wieku drukowano książki, na kontynencie północnej Ameryki stada bizonów rajcowały po bezkresnych przestrzeniach, a miejscowi Indianie nie znali koła. Zaś pierwsza drukowana książka na tym terenie powstała dopiero w 1640 r, a więc 170 lat po Polsce. I czym tu się chwalić?
Zanim powstały Stany Zjednoczone, polski zakonnik Benedykt Polak wespół z Giovannim da Pian del Carpine na prośbę papieża Innocentego IV, w latach 40. XIII w., wziął udział w wyprawie poselskiej na dwór chana mongolskiego. Ówczesna wiedza Europejczyków o tych terenach kończyła się na Himalajach. Co działo się poza tą krainą, pozostawało wielką niewiadomą. Stąd znaczenie wyprawy badawczej – pod kątem poznania geograficznego, oraz wywiadowczego było bezcenne. Działający w drugiej połowie XIII w. genialny polski matematyk, fizyk i filozof, Witelon, dał europejskiej nauce bezcenne dzieło – „Perspectiva”, które przez kolejne wieki było podstawowym podręcznikiem z zakresu optyki, obowiązującym na wszystkich europejskich uczelniach.
Nie sposób pominąć osiągnięć Mikołaja Kopernika, którego polskie pochodzenie niektórzy próbują obalić. On sam natomiast, broniąc Warmii i Mazur przed Krzyżakami, dał dowód obrony polskich interesów na tych ziemiach. Dzieło „O obrotach ciał niebieskich”, które dedykował papieżowi Pawłowi III, jest najbardziej znanym dziełem o budowie wszechświata. Ukazało się w Norymberdze w 1543 r. Kopernikańska teoria była rewolucyjna i stała się przyczyną wieloletnich sporów badaczy. Należy przy tym zaznaczyć, że dzieło Kopernika najpierw zostało potępione i zakazane rozpowszechnianiem przez takich „postępowców” chrześcijaństwa jak Luter czy Kalwin, a dopiero – pod wpływem braku naukowego rozstrzygnięcia, Kościół katolicki włączył dzieło na indeks ksiąg zakazanych, co stało się dopiero w 1616 r, a więc ponad 70 lat po jego ukazaniu się drukiem. Należy przy tym dodać, że dzieło Kopernika miało powrócić do obiegu po zakończeniu badań.
Kopernik to także autor podstawowego prawa obiegu pieniężnego, nazywanego w ekonomii prawem Kopernika lub Kopernika – Greshama. Zostało ono zawarte w „Rozprawie o monecie”, w którym udowodnił, że w obiegu pieniężnym monety o niskiej zawartości kruszcu wypierają te o wyższej zawartości, z powodu „wychwytywanie” z obiegu przez ludność, która zatrzymuje „lepsze” monety na „czarną godzinę”.
Kiedy w 1626 roku protestanccy Szwedzi najechali na Pomorze, Warmię i Prusy Książęce, zniszczyli grobowiec w którym pochowano Kopernika we Fromborku, zbeszcześcili ciało i zrabowali przedmioty stanowiące własność zmarłego.
Nie sposób jest złożyć w jedną całość dokonania Polaków na przestrzeni wieków. Postaram się wspomnieć o najważniejszych, godnych zachowania w naszej pamięci, „by czas nie zaćmił i niepamięć”. Szczególnie, gdy chodzi o tych badaczy i odkrywców, którzy działali w okresie zaborów.
Ignacy Domeyko, za młodu przyjaciel Mickiewicza, pierwowzór Żegoty z III części „Dziadów”, po upadku Powstania Listopadowego udał się na emigrację aż do Chile. Tam opracował mapy geologiczne , na wzór Uniwersytetu Wileńskiego dokonał reorganizacji, a faktycznie założył od podstaw Universidad de Chile w Santiago, którego potem był rektorem. Jego imieniem nazwano odkryty minerał domeykit oraz pasmo górskie w Andach. Bezsprzecznie przyczynił się do rozwoju rolnictwa w całej Ameryce Południowej dzięki wykorzystaniu złóż saletry, o której zasobach i potrzebie zastosowania informował rząd Chile.
Na kontynencie australijskim badania geologiczne i kartograficzne prowadził Edmund Strzelecki. Opisał najwyższy szczyt Australii, nazywając go Górą Kościuszki, dokonał odkrycia olbrzymich pokładów złota. Na prośbę miejscowej administracji nie ogłosił zasobów tego kruszcu, by nie dopuścić do „gorączki złota”. Obawy gubernatora były uzasadnione – wszak Australia była kontynentem na który przywożono z Anglii skazańców. Wiadomość o złocie wywołałaby olbrzymi apetyt na jego wydobycie, a co za tym idzie, mogła być zarodkiem niepokojów. Swoje badania Strzelecki prowadził także na obu kontynentach amerykańskich. W Irlandii niósł pomoc dla głodnych dzieci w okresie Wielkiego Głodu. Henryk Arctowski zajmował się badaniami na Antarktydzie. Był autorem ponad 400 prac naukowych. Bronisław
Malinowski zbudował najwyżej położoną linie kolejową, która połączyła obydwa wybrzeża Ameryki Południowej. Benedykt Dybowski, Jan Czerski, Aleksander Czekanowski – uczestnicy Powstania Styczniowego,skazani na wywózkę na Syberię, zdołali zbadać faunę i florę tej ziemi. Pozostały po nich w nauce min. Konie Przewalskiego, Góry Czerskiego, opis okoli Bajkału. Zygmunt Wróblewski i Karol Olszewski po raz pierwszy skropili tlen i azot z powietrza. Ignacy Łukasiewicz, wydestylował naftę z ropy naftowej, którą zużył min. do lampy przez siebie skonstruowanej, używanej na całym świecie do upowszechnienia prądu elektrycznego. Rudolf Modrzejewski, syn Heleny Modrzejewskiej, która biła rekordy popularności na scenach w Ameryce, zaprojektował na rzece Delaware najdłuższy most wiszący na świecie. Maria Skłodowska – Curie, współtwórczyni nauki o promieniotwórczości, wraz z mężem dokonała odkrycia polonu i radu, dwukrotnie otrzymała Nagrodę Nobla. Jan Czochralski, w 1916 roku dokonał odkrycia metody pomiaru krystalizacji metalu, co przełożyło się na możliwość wytwarzania monokryształów krzemu używanych w elektronice. W 1928 r Czochralski wybrał Polskę, mając możliwość życia w Niemczech, Włoszech, Anglii, Japonii, USA. Jest obecnie najczęściej cytowanym w nauce polskim badaczem. Zapomniany po wojnie, kilka lat temu został przywrócony „do życia”, dzięki ustanowionego w 2013 r przez Sejm RP „Rokiem Czochralskiego”. Nie wszyscy jednak potrafią docenić zasług tego badacza. Kiedy w Brzegu Dolnym, gdzie znajduje się min. fabryka chemiczna PCC Rokita, w 2013 r oddawano do użytku nowy most, piszący te słowa zaproponował nadaniem nazwy oddanemu obiektowi „Most Czochralskiego”. Niestety, zabiegi nie dały rezultatów – radni pod wpływem miejscowego „guru” – posła A. M. Skorupy z PO, przegłosowali nazwę „Most Wolności – 4 czerwca”. Dla uhonorowania dorobku Jana Czochralskiego nadal nie ma miejsca w tym mieście. Kazimierz Prószyński, pionier kinematografii, konstruował aparaty filmowe, w tym aeroskop – pierwsza ręczna kamera filmowa. Zbudowany w 1894 r pleograf był pierwszym w świecie aparatem filmowym, dzięki któremu nakręcono kilkanaście filmów. „Byłem, wraz z bratem, twórcą filmu francuskiego, ale istniał również pewien Polak, niejaki Kazimierz Prószyński który nas znacznie wyprzedził”. Prószyński uzyskał patent na swój, na rok przed opatentowaniem przez francuskich braci kinematografu. Jan Szczepanik, nazywany „polskim Edisonem”, miał na swoim koncie kilkaset patentów, w tym na kamizelkę kuloodporną, zbudowaną wraz z Kazimierzem Żegleniem w 1901 r. W następnym roku tylko dzięki wynalazkowi Polaków, śmierci uniknął król Hiszpanii Alfons XIII. Szczepanik był także wynalazcą barwnego papieru światłoczułego, rozpowszechnionego przez firmy „Kodak” i „Agfa”. Stefan Drzewiecki był jednym z największych wynalazców przełomu XIX i XX wieku w zakresie budowy statków podwodnych oraz lotnictwa. W latach 70 XIX wieku zbudował pierwszą jednoosobową łódź podwodną napędzaną siłami ludzkich mięśni. Specjalne śmigło było poruszane za pomocą pedałów nożnych. Konstruktor zaprezentował publicznie swój wynalazek w porcie wojennym w Odessie w 1877 r. Kolejne wynalazki to min. zastosowanie peryskopu oraz napędu elektrycznego na okręcie podwodnym. Rudolf Weigel dokonał odkrycia szczepionki przeciwko tyfusowi, Kazimierz Funk przysłużył się medycynie odkrywając witaminy i wyodrębniając dodatkowo witaminę B. Genialny matematyk lwowski Stefan Banach dał podstawy pod wyodrębnienie nowego działu – analizę funkcyjną. Pierwszy na świecie most spawany, wybudowany na rzece Słudwi w Maurzycach w 1929 r jest dziełem inż Stefana Bryły. Największy maszt radiowy zbudowany w 1931 r powstał w Raszynie, a drugą stację telewizyjną na świecie (po Anglii) powstała w Warszawie w 1938 r. Michał Doliwa – Dobrowolski w 1888 r, na kilka miesięcy przed Nikola Teslą, skonstruował pierwszą na świecie prądnicę trójfazowego prądu zmiennego. Zaprezentowany na światowej Wystawie Elektrotechnicznej we Frankfurcie nad Menem w 1891 r trójfazowa linia energetyczna i współpracujący z nią silnik trójfazowy o mocy 74 kW(100 KM), który był największym wówczas na świecie, stał się hitem na skalę globu. Amerykanie Polakowi – Leopoldowi Boeck, zawdzięczają pierwszą amerykańską politechnikę. Zdzisław Julian Starostecki był współkonstruktorem systemu antyrakietowego „Patriot”. Mieczysław Bekker był współautorem pojazdu księżycowego „Rover”. Zmarły w styczniu 2014 r dr Jan Krasoń, geolog, pochodzący ze wsi Grądzik koło Żmigrodu, w USA stał się niekwestionowanym światowym specjalistą w zakresie gazów łupkowych. We wrześniu 2006 r w specjalnym raporcie, oszacował zasoby na 5,3 biliona m sześciennych. To największe pokłady łupków gazowych w Europie, dzięki którym uniezależniłoby Polskę od dostaw zagranicznych na … 300 lat! Raport zakończył słowami: „Jestem patriotą i choć opuściłem Ojczyznę dawno temu, chciałbym jeszcze coś dla niej zrobić”. Aleksander Wolszczan, radioastronom, profesor Pennsylwania State University, dokonał (razem z Kanadyjczykiem Dale Frailem) odkrycia planet poza układem słonecznym. Korczak Ziółkowski, artysta rzeźbiarz, jest autorem projektu i wykonawcą „Pomnika Szalonego Konia” w Górach Czarnych w USA. Dzieło to oddaje hołd Indianom, którzy byli pierwszymi gospodarzami tej ziemi. Na kontynencie amerykańskim triumfy odnosił genialny muzyk Ignacy Jan Paderewski, premier II RP. Nie sposób nie wspomnieć o sukcesach filmowych Poli Negri, czyli Apolonii Chałupiec.
To nie wszyscy. Ale i tak wielu znaczących w dziejach ludzkości, by obalić „żarty” Polish Jokes. Oby inne narody świata miały w swoich dziejach choćby połowę tak znaczących postaci, jak Polacy!
Źródłem „żartów” płynących z Ameryki są Niemcy, którzy pojawili się na kontynencie po ostatniej wojnie. Byłoby jednak wielkim uproszczeniem twierdzić, że jest to jedynie efekt pozostałości propagandy okresu totalitarnego. Niemieckie żarty z Polaków, takie w wersji „hard”, były uprawiane wcześniej, np. w okresie plebiscytu na Śląsku na początku lat 20. Rządy w Republice Weimarskiej sprawowała wówczas „arcydemokratyczna” SPD.
Józef Weissenhoff w „Pamiętniku Literackim” opisał pewne zdarzenie, jakie miało miejsce w berlińskim antykwariacie na początku XX wieku. Antykwariusz zachęcał polskiego pisarza do kupna pewnego dziełka z początku XVI wieku. Weissenhoff miał już w swoich zbiorach egzemplarz i nabywać dubletu nie zamierzał. Dyskusji przysłuchiwał się niemiecki porucznik, osoba „wielce szacowna, członek wielu znamienitych towarzystw naukowych”, który był wielce zdziwiony, że „w dawnej Polsce” druk w XVI wieku był już powszechny, a pierwsze książki drukowano w latach 70 XV wieku. Wywód naukowy Józef Weissenhoffa sprawił, że:
„Na wszystkich piętrach kultury tak się spotykają z sobą po wiekach sąsiedztwa, po wieku pożycia pod dobrodziejstwem wspólnego państwa – Polak z Prusakiem. Porucznik – humanista, potomek może w prostej linii, pobitych rycerzy pod Grunwaldem, wmawiał we mnie z pruską uczciwością, żeśmy nigdy nie istnieli, nie chciał nawet wymówić nazwiska naszego kraju. A dumny był przytem i sztywny,
„Jak gdyby właśnie połknął kij, / Którym go niegdyś zbito”.
Amerykański przyjaciel Polski i Polaków, prezydent Ronald Reagan, tak mówił w latach 80: „Polska jest centrum cywilizacji europejskiej. Wniosła rzeczywiście wiele w kształtowanie się tej cywilizacji. Czyni to również dzisiaj w sposób znaczący, nie godząc się na uciemiężenie.”
