Powszechny Uniwersytet Nauczania Chrześcijańsko Społecznego (PUNCS) wystartował 6 lutego 2021 z kursem trwającym dwa semestry, on-line, w formule edukacji ustawicznej dorosłych, a z zajęciami w sobotnie przedpołudnia średnio co dwa tygodnie.
W trakcie jednej sesji wygłaszane zostają dwa wykłady, zaś wśród wykładowców znajdują się naukowcy, doświadczeni nauczyciele akademiccy z uczelni oraz ośrodków badawczych, przedstawiciele administracji publicznej, a także praktycy życia gospodarczego, społecznego, kulturalnego i politycznego. Harmonogram zajęć jest dostępny na stronie https://puncs.pl/harmonogram-zajec/, zaś sylwetki wykładowców na https://puncs.pl/profile-osobowe/. W przeciągu dwóch semestrów słuchacze w grupach 5-osobowych wspólnie wykonają swe prace kursowe, które zostaną przedstawione podczas egzaminu i będą stanowiły podstawę zaliczenia kursu oraz przekazania dyplomu uczestnictwa. Praca kursowa ma za zadanie zbadanie konkretnego studium przypadku lub inne opracowanie dotyczące praktycznej implementacji katolickiej nauki społecznej. Działania PUNCS prowadzone są przez Instytut Myśli Schumana (IMS).
Jeden ze wzorów praktycznej implementacji myśli chrześcijańsko-społecznej został pozostawiony przez patrona IMS, Sługę Bożego Roberta Schumana, współinicjatora procesu integracji europejskiej oraz skutecznej odbudowy po gospodarczych i kulturalnych zniszczeniach dokonanych podczas II wojny światowej. Obecnie IMS prowadzi własne prace nad praktycznym wdrażaniem MCS, a także współpracuje z innymi podmiotami w wypracowywaniu praktycznych wskazań dla przebudowy instytucji oraz relacji społecznych. Słuchacze PUNCS w trakcie dwu-semestralnego kursu uzyskają kompetencje pozwalające na wejście w rolę animatorów społecznych, promujących w praktyce zastosowanie zasad myśli chrześcijańsko-społecznej.
Polska jest krajem o ogromnym dorobku w dziedzinie myśli chrześcijańsko-społecznej, co weszło w polską tradycję narodową i wespół z innymi nurtami składa się na jedno bogate dziedzictwo. Zawsze istnieli w Polsce myśliciele postulujący reformy społeczne inspirowane zasadami chrześcijaństwa, tacy jak Wincenty Kadłubek, Paweł Włodkowic czy Piotr Skarga. Również od początku nowoczesnej katolickiej nauki społecznej, czyli od roku 1891, kiedy papież Leon XIII wydał encyklikę „Rerum novarum”, nie brakło w Polsce wybitnych znawców i propagatorów tej nauki, takich jak Maksymilian Jackowski, Franciszek Stefczyk, ks. Piotr Wawrzyniak, Wojciech Korfanty, Ignacy Paderewski, bp. Stanisław Adamski, kard. August Hlond czy gen. Władysław Sikorski. W okresie komunizmu wiodącą postacią w tej dziedzinie był kard. Stefan Wyszyński, mając wokół siebie liczne grono, które wobec niemożności wcielania w życie, rozwijało od strony teoretycznej chrześcijańską myśl społeczną. Na tym podglebiu ukształtowała się myśl społeczna papieża Jana Pawła II.
Wspomniany ogromny dorobek jest w Polsce, paradoksalne, mało znany i rzadko służy za przesłanki podczas dyskusji czy sporów na temat reform gospodarczo-społecznych czy też dotyczących życia publicznego. Wprawdzie jest to wykładane na uniwersyteckich kursach teologii, jednak raczej nie wychodzi poza wąskie kręgi specjalistów. W Polsce można regularnie chodzić od kościoła, a jednocześnie swój umysł mieć skolonizowany neoliberalnym przekonaniem, iż wolny rynek rozwiąże wszystkie problemy, lub przeciwstawnie opcją „homo sovieticus”, iż za rozwiązanie wszelkich problemów jest odpowiedzialne państwo. Osoby modlące się i śpiewające pieśni chwały mogą nosić przekonanie, że człowiek powinien całkowicie wycofać się z działania i dzięki temu przestać zanieczyszczać planetę, lub przeciwstawnie wierzyć, iż w laboratoriach już się dopracowuje takie rozwiązania techniczne, które uwolnią ludzkość od trudu myślenia.
Wbrew iluzjom rozpowszechnianym od początku lat 90-tych, coraz lepiej się dziś w Polsce rozumie, że ideologia neoliberalna nie prowadzi do sprawnie funkcjonującej gospodarki oraz powiększa lukę pomiędzy najbogatszymi a gorzej uposażonymi, co z kolei źle wpływa na kształt życia społecznego i publicznego. Jednak mało kto jako alternatywę wskazuje myśl chrześcijańską, raczej zwracając się ku oczekiwaniom, by to państwo wzięło na siebie wszelkie ciężary. Od wielu dziesięcioleci myśl chrześcijańska nie miała szans na wdrażanie w Polsce, stąd mało kto chce po nią sięgać. W sytuacji swoistej pustki co do jej znajomości oraz niewiary, by mogła ona stanowić alternatywę, IMS rozpocząć wspomniane zajęcia PUNCS w najszerszej, dostępnej dla wszystkich formule edukacyjnej. Osoby aktywnie uczestniczące w życiu gospodarczym, społecznym i publicznym nie mają miejsca, gdzie by mogły kształcić się w zakresie praktycznego zastosowania myśli chrześcijańsko- społecznej. Osoby te nie mają możliwości organizacyjnych aby podejmować studia teologiczne. Działalność PUNCS dokładnie odpowiada na zarysowany tu problem i zapewnia miejsce, gdzie można uzyskiwać stosowne wykształcenie i kompetencje. IMS wykonuje to w innowatorskiej formule, znacznie różniącej się od dotychczas prowadzonych działań edukacyjnych (na przykład przez Akcję Katolicką Diecezji Tarnowskiej). Tym samym, obok dotarcia do konkretnej liczby około setki słuchaczy, wypracowuje się nową formułę kształcenia, która ma być dalej kontynuowana zarówno przez IMS, jak i wszelkie inne podmioty, które zechcą korzystać z wypracowanych tu wzorów i doświadczeń. IMS zamierza w kolejnych latach dalej kontynuować opisane zajęcia.
Instytut Myśli Schumana działa od roku 2016 i podejmuje, poprzez działanie w różnych obszarach życia społecznego, rolę integrowania różnych podmiotów społecznych i wszystkich ludzi dobrej woli, którym zależy, aby na wzór Sługi Bożego Roberta Schumana tworzyć, budować, realizować i wprowadzać jedność, solidarność i pokój. Wśród rozmaitych dróg wiodących do tego celu warto wymienić tworzenie grup eksperckich w różnych obszarach życia społecznego, gospodarczego, kulturalnego i naukowego pracujących nad rozwijaniem zastosowań myśli chrześcijańsko- społecznej. IMS organizuje również nieformalne grupy wdrażające rozmaite inicjatywy społeczne zgodne z wartościami chrześcijańskimi (Grupy Schumana) oraz przeciwdziałające podziałom pomiędzy ludźmi (Wigilia bez Granic, Wielkanoc bez Granic), lub pomagające osobom niepełnosprawnym (Wspólnoty Serca). Wewnątrz PUNCS rozwija się własny zakład naukowo- badawczy w dziedzinie nauk społecznych zajmujący się rozwijaniem myśli Roberta Schumana oraz innych myślicieli pod kątem ich wartości aplikacyjnych z perspektywy interdyscyplinarnego podejścia. Z kolei słuchaczy PUNCS znajdują się, miedzy innymi, naukowcy, przedsiębiorcy, samorządowcy i nauczyciele, tak więc można oczekiwać, że i z ich grona wyłonią się przyszli uczestnicy nowo formującego się interdyscyplinarnego środowiska starającego się łączyć chrześcijaństwo z życiem gospodarczo- społecznym i publicznym.
Dotychczasowe osiągnięcie PUNCS zaprezentowano 5 maja 202 na warszawskiej Konferencji 590, promującej polski biznes, w panelu zatytułowanym: „Powszechny Uniwersytet Nauczania Chrześcijańsko-Społecznego jako zaplecze intelektualne i eksperckie w reorganizacji procesów społeczno-gospodarczych” w którym uczestniczyli: dr Marek Oktaba – współzałożyciel Towarzystwa Pomocy im .św. Brata Alberta, inz. Jan Krzysztof Pieta, reprezentant Polonii inz. Piotr Winiarski, profesor historii Jan Żaryn. Moderatorem był dr Maciej Gornicki.
Konferencje 590 będzie otwierał Prezydent RP Andrzej Duda oraz Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki. Więcej informacji i dostęp do relacji video na stronie www.kongres590.pl
