Olej palmowy to popularny składnik większości wyrobów cukierniczych, margaryn oraz sosów w proszku. Na masową skalę wykorzystywany jest także do produkcji kosmetyków i biopaliw. Potrzeba użycia tego składnika stale rośnie – szacuje się, że do 2050 r. popyt na olej palmowy się potroi. Niestety jego pozyskanie wiąże się z destrukcyjnymi dla środowiska działaniami. Poniżej wyjaśniamy dlaczego należy unikać oleju palmowego oraz jakie konsekwencje dla naszej planety wiążą się z uprawianiem na skalę przemysłową palmy oleistej.
Wypalanie lasów równikowych
Palmy oleiste, z których pozyskiwany jest popularny olej palmowy to rośliny rosnące w tropikalnych regionach, a dokładnie w strefie równikowej lasów deszczowych. Aby powstała plantacja tej rośliny na masową skalę wycinane, a niekiedy wypalane są lasy tropikalne, przez co następuje zastąpienie bogatych ekosystemów w monokultury. Z tego powodu tak wiele gatunków zwierząt i roślin, dla których lasy równikowe są miejscem bytowania jest dziś zagrożonych, gdyż tracą swój dom z powodu agresywnej i ekspansywnej polityki rolniczej człowieka. Obecnie na granicy wyginięcia są orangutany, tygrysy sumatrzańskie, pantera mglista, czy słoń indyjski. Masowa uprawa palmy oleistej to również problem wzrostu globalnej emisji gazów cieplarnianych. Emisje te są generowane wskutek osuszania torfowisk pod plantacje. Światowa produkcja oleju palmowego wynosi obecnie ponad 66 mln ton rocznie (w roku 2015 było to 33,4 mln ton). Tempo wzrostu produkcji oleju palmowego związane jest z przyrostem liczby ludności oraz rosnącym poziomem konsumpcji.
Cierpi także rdzenna ludność
Problematyka wycinki lasów równikowych pod uprawę palmy oleistej dotyczy przede wszystkim Indonezji i Malezji. Wypalenie obszarów leśnych na Borneo i Sumatrze pod uprawę tej rośliny doprowadziło do największej katastrofy ekologicznej XXI wieku, w wyniku której zginęło 100 tys. ludzi. Niestety, masowa uprawa palmy oleistej to nie tylko uboższa fauna i flora i coraz większa ilość gatunków zagrożonych wyginięciem, lecz także stosowane nawozy chemiczne, które zanieczyszczają glebę i środowisko. Na tym procederze tracą również rdzenni mieszkańcy tych obszarów, gdyż są zmuszeni do przesiedlenia się, a w wyniku ekspansywnej polityki rolniczej bardzo często pozbawiani są dostępu do wody pitnej.
Na szali nasze serce
Nie tylko szkodliwy wpływ na środowisko i ekosystem, lecz także na ludzkie zdrowie ma nadmierne spożywanie oleju palmowego. Olej palmowy, mimo iż sam w sobie jest zdrowym tłuszczem, ten sprzedawany dziś w produktach spożywczych jest w większości przypadków tłuszczem rafinowanym i utwardzonym, czyli poddawanym procesowi uwodornienia. W ten sposób przedłuża się jego przydatność do spożycia oraz poprawia teksturę w wyrobach cukierniczych. W wyniku rafinacji i utwardzania olej palmowy pozbawiany jest karotenoidów i większości przeciwutleniaczy. W tym procesie powstają niekorzystne dla zdrowia kwasy tłuszczowe trans, a ich wpływ na nasz organizm jest dobrze znany i skrupulatnie przebadany. Wykazują one silne działanie zwiększające ryzyko miażdżycy oraz chorób wieńcowych, podnoszą także poziom trójglicerydów oraz złego cholesterolu, przy jednoczesnym obniżeniu dobrego cholesterolu. Kwasy tłuszczowe trans są również przyczyną otyłości brzusznej.
Ważne certyfikaty
Jeśli nie jesteśmy w stanie całkowicie zrezygnować z produktów zawierających w swoim składzie olej palmowy, pamiętajmy aby wybierać wyłącznie te, które posiadają olej palmowy z odpowiedzialnych źródeł (Certyfikat RSPO, ISCC lub Rainforest Alliance).
Staraj się unikać oleju palmowego w swojej diecie. Jego wpływ jest bardzo niekorzystny na nasze zdrowie oraz wpływa destrukcyjnie na środowisko naturalne. Pamiętaj, że każdy z nas podczas codziennych decyzji zakupowych może wpłynąć na zatrzymanie wzrostu produkcji palmy oleistej.
