Według danych z 2002 r. pochodzących z ostatniego Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań, w Polsce osób z niepełnosprawnościami, które mają prawne potwierdzenie niepełnosprawności, jest ponad 3 mln. Jednak szacuje się, że w rzeczywistości takich osób jest dużo więcej – od 4 do 7 mln.
Jakie problemy spotykają osoby z niepełnosprawnościami i na jaką pomoc ze strony Państwa mogą liczyć?
Osoby z niepełnosprawnościami muszą mierzyć się z wieloma przeciwnościami, z których osoby pełnosprawne często nie zdają sobie do końca sprawy. Często załatwienie spraw bieżących jest dla nich po prostu nieosiągalne. Niestety, nie zawsze bliscy osób z niepełnosprawnościami są w stanie poświęcić im wystarczającą ilość czasu. W takiej sytuacji dobrym rozwiązaniem może okazać się pomoc świadczona przez asystenta osoby niepełnosprawnej.
W Polsce w 2021 r. realizowany jest program „Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej” edycja 2021. Program zakłada wsparcie finansowe dla gmin i powiatów w zakresie świadczenia usługi asystenta. Budżet to 80 mln zł pochodzących z Funduszu Solidarnościowego.
Czym zajmuje się asystent osoby niepełnosprawnej?
Asystentura osobista to narzędzie umożliwiające niezależne życie. Dzięki pomocy asystenta, osoby z niepełnosprawnościami mogą podejmować różne aktywności społeczne. Asystent pomaga w wykonywaniu codziennych czynności, takich jak zrobienie zakupów, załatwianie spraw urzędowych, opieka nad dzieckiem czy wyjście do kina. Praca asystenta zależy przede wszystkim od potrzeb osoby z niepełnosprawnością. Głównym celem asystentury jest umożliwienie osobie z niepełnosprawnością wykonywania takich czynności, jakie podejmowałaby, gdyby była osobą w pełni sprawną.
Jak wygląda sytuacja osób z niepełnosprawnościami na Dolnym Śląsku?
W 2002 roku liczba osób z niepełnosprawnościami w województwie dolnośląskim wynosiła 435,8 tys., co stanowiło aż 15 % ludności województwa. Oznacza to, że co siódmy mieszkaniec Dolnego Śląska był osobą niepełnosprawną. Podobnie sytuacja wyglądała w całym kraju. Ogółem liczba osób niepełnosprawnych na 1000 mieszkańców województwa dolnośląskiego wynosiła 150 osób, przy czym na wsi wskaźnik ten osiągał większą wartość niż w miastach.
Jakie działania zostały podjęte przez samorząd województwa dolnośląskiego, aby zwiększyć dostępność usług asystenckich?
Wychodzą naprzeciw potrzebom osób z niepełnosprawnościami pod koniec 2019 roku ogłosiliśmy konkurs ofert na realizacje działań dotyczących rehabilitacji zawodowej i społecznej osób z niepełnosprawnościami na lata 2020 i 2021 r. Realizacje projektu powierzyliśmy sześciu fundacjom, które swoją działalnością objęły, każdy z dolnośląskich subregionów. Łączny budżet jaki przeznaczyliśmy na realizacje tego zadania to 1 600 000 zł. Naszym głównym celem było objęcie wsparciem osób, które do tej pory nie korzystały z pomocy asystenta oraz dotarcie do osób z terenów wiejskich i miasteczek do 10 000 mieszkańców. W małych miejscowościach dostęp do tego typu usług stanowił duży problem
– wyjaśnia Wicemarszałek Województwa Dolnośląskiego Marcin Krzyżanowski.
Jakie kwalifikacje powinien posiadać asystent osoby niepełnosprawnej?
Na to pytanie odpowiedziała Pani Agnieszka Pawłowska z Fundacji Imago – Nasza fundacja mając wieloletnie doświadczenie w realizacji projektów asystenckich, rekrutując osoby do świadczenia usług kładzie duży nacisk na kompetencje miękkie potencjalnych asystentów i doświadczenie, a nie kryteria formalne (np. wykształcenie). Między innymi z tego powodu asystenci nie posiadają kwalifikacji asystenta osoby niepełnosprawnej. Jednak wszyscy mają albo doświadczenie jako asystenci osobiści osoby niepełnosprawnej (zdobyte poprzez uczestnictwo w innych projektach) lub są profesjonalną kadrą zatrudnioną w instytucjach wspierających osoby z niepełnosprawnością.
W ramach programu świadczone były również usługi opiekuńcze w formie pomocy sąsiedzkiej. Na czym one polegają?
Pomoc sąsiedzka jest „blisko” jej adresatów a przez to jest dostępna i dostosowana do ich potrzeb. Realizowana jest w warunkach domowych uczestnika projektu, bez konieczności umieszczania tej osoby w instytucjonalnych formach opieki. W przypadku osoby bezdomnej, Fundacja sprawowała opiekę zarówno w postaci asystentury, usług opiekuńczych, jak i opieki całodobowej. Pomoc ta świadczona była przeważnie przez osoby z najbliższego otoczenia osób potrzebujących – do realizacji tego zadania zatrudniono 8 osób
– wyjaśnia Pani Ewa Brzegowska z Fundacji Ludzka Sprawa.
Jakie efekty przyniósł pierwszy rok realizacji projektu?
W 2020 r. w ramach projektu realizowanego ze środków samorządu województwa z asystentury skorzystały 162 osoby z niepełnosprawnościami, z czego 116 po raz pierwszy korzystało z takich usług. Ponad 80 osób pochodziło z terenów wiejskich lub małych miasteczek do 10 000 mieszkańców. Wsparciem zostały objęte osoby o różnym stopniu niepełnosprawności, dużą grupę stanowiły osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności. Łącznie zostało zrealizowanych ponad 21 tys. godzin asystentury
– mówi Wicemarszałek Marcin Krzyżanowski.
