Sen należy do głównych potrzeb naszego organizmu, postawić go można na równi z jedzeniem czy piciem, ponieważ bez niego nie bylibyśmy w stanie normalnie funkcjonować. Po jednej, kolokwialnie mówiąc, zarwanej nocy, już jest ciężko, a jeśli miałaby do tego dojść kolejna i kolejna nieprzespana noc, nie ma możliwości, by w ciągu dnia naturalnie egzystować. Nie można go ominąć, ani czymś zastąpić, stanowi około jednej trzeciej życia człowieka. Oczywiście, każdy człowiek jest inny i inaczej funkcjonuje, jedni potrzebują mało snu, inni znacznie więcej, nie mniej jednak te różnice wahają się pomiędzy 7 a 9 godzin na dobę.
Naukowcy ustalili, że sen, który trwa krócej aniżeli 5,5 godziny zwiększa ryzyko wypadku w pracy aż 2,5 krotnie, czego przyczyną może być osłabienie funkcji poznawczych i psychomotorycznych, prowadzących do błędnych reakcji, a także somatycznych dolegliwości. Oprócz długości, równie ważnym czynnikiem, jest jego jakość. Jest wiele czynników na to wpływających. Kofeina, nikotyna czy alkohol są substancjami, które na pewno przyczynią się do jej pogorszenia, ale także silne światło, czy niedługo przed planowanych czasem snu, aktywność fizyczna o wysokim natężeniu. Za to wspierające zdrowy i dobry sen, jest zachowanie tego samego rytmu dnia, tych sam pór zasypiania i wstawania.
Brak snu stanowi problem, który ma negatywny wpływ na wiele aspektów funkcjonowania człowieka. Na pewno powoduje zmęczenie, rozdrażnienie i brak energii, co jeszcze nie stanowi dużego problemu, bowiem wystarczy się porządnie wyspać i wszystko zwykle wraca do normy. Gorzej sprawa wygląda, gdy brak snu jest długotrwały. W takim przypadku osoby narażone są na poważne konsekwencje zdrowotne, takie jak nawet zawał serca czy udar mózgu. Brak snu zwiększa ich wystąpienie nawet trzykrotnie. Przedłużający się stan bezsenności może prowadzić także do depresji, ze względu na znaczne pogorszenie jakości życia, co może także doprowadzić do innych chorób. Co ciekawe, brak snu może także prowadzić do otyłości, a związane jest to z brakiem kontroli apetytu oraz większym spożyciem energii. Obniżenie odporności, a co za tym idzie, łapanie infekcji również może być przyczyną zbyt małej ilości snu.
Z naukowego punktu widzenia, sen nie jest stanem jednorodnym, który zaczyna się wieczorem i kończący rano, bowiem podczas snu występuje od 4 do 5 cykli. Ponadto, w trakcie nocy człowiek budzi się około 8-12 razy, co najczęściej wiąże się ze zmianą pozycji ciała. Statystyki pokazują, że obywatele naszego kraju w większości, dbają o jakość i długość snu, to bardzo dobre wiadomości. Okazuje się, że 53 % Polaków przesypia od 7 do 8 godzin niezależnie od dnia tygodnia. Natomiast, 30% badanych Polaków śpi tylko 5 – 6 godzin dziennie w tygodniu pracy, w weekendy odsetek maleje do 15%. Natomiast, 10% może pozwolić sobie w tygodniu na sen dłuższy niż 8 godzin. Z kolei w weekendy aż 28% osób wydłuża swój sen.
Co ciekawe, naukowcy z University College w Londynie oraz University of Warwick zaobserwowali, że niedobory snu mogą gorzej wpływać na serce i naczynia krwionośne kobiet. Okazało się, że u kobiet długość snu jest silnie powiązana z poziomem dwóch substancji, które mają związek z procesami zapalnymi w organizmie i wyższym ryzykiem chorób układu sercowo-naczyniowego. Jednym z nich było białko C-reaktywne, którego poziom był znacznie wyższy u kobiet śpiących 5 godzin, niż u śpiących 8 godzin. Drugim związkiem była interleukina-6, której poziom był wyższy u kobiet śpiących do 7 godzin, niż u śpiących godzinę dłużej. U mężczyzn nie stwierdzono podobnych zależności. Badaczka uważa, że potrzeba więcej badań, aby zrozumieć dlaczego niedobory snu bardziej szkodzą kobiecym sercom.
Wiele mówi się na temat tego, że społeczeństwo śpi za mało, ale nie przykłada się wagi do zbyt długiego snu. Tymczasem badania pokazują, że spanie powyżej 9 godzin na dobę wiąże się ze zwiększonym ryzykiem chorób serca, problemami z myśleniem i przedwczesną śmiercią. Jednak, epidemiolog prof. Diane S. Lauderdale z University of Chicago, uważa, że nie jest jasne, czy długi sen jest odpowiedzialny za problemy ze zdrowiem, czy jest tylko oznaką chorób, np. depresji. Możliwe, że osoby, które deklarowały długi wypoczynek, po prostu miały problemy ze snem i dlatego pozostawały w łóżku dłużej.
Zanieczyszczone powietrze wpływa negatywnie na ludzki sen.
Z badan amerykańskich naukowców wynika, że zanieczyszczone powietrze nie tylko odbija się negatywnie na naszym sercu i płucach, ale może mieć wpływ także na sen.Przebadano dane pochodzące od 1683 osób, a dzięki stacjom monitoringu wyliczono, jak długo byli oni wystawieni na działanie zanieczyszczonego powietrza. Uczestników zbadano w dwóch okresach o długości jednego roku oraz pięciu lat. Pod uwagę brano również wiek, wagę, pochodzenie etniczne, aktywność ruchową, palenie tytoniu i inne czynniki. Wyliczono, na ile wydajny był sen. Okazało się, że grupa poddana największemu stężeniu zanieczyszczonego powietrza (a konkretniej – dwutlenku azotu), miała o 60% większą szansę na gorszą wydajność snu.
Eksperci zaktualizowali wytyczne odnośnie idealnej ilości snu dla każdego w poszczególnym wieku. Oto ile godzin musisz spać, by zdrowo żyć!
Noworodki (0 – 3 miesięcy): 14-17 godzin dziennie
- Niemowlęta (4 – 11 miesięcy): 12-15 godzin dziennie
◦ Małe dzieci (1 – 2 lata): 11-14 godzin dziennie
◦ Dzieci w wieku przedszkolnym: (3 – 5 lat) 10-13 godzin dziennie
◦ Dzieci w wieku szkolnym (6 -13 lat): 9-11 godzin dziennie
◦ Nastolatki (14 – 17 lat): 8-10 godzin dziennie
◦ Młodsze osoby dorosłe (18 – 25 lat): 7-9 godziny dziennie
◦ Dorośli (26 – 64): 7 – 9 godzin dziennie
◦ Osoby starsze (65 lat +) 7-8 godziny dziennie
