Białoruska opozycja – Antoni Czeliuskin

W ciągu ostatnich tygodni za wschodnią granicą Polski doszło do poważnych wydarzeń o znaczeniu geopolitycznym. Mowa o Białorusi – państwie, które ma ścisłe związki kulturowe z Polską. Niestety Polacy, zwłaszcza młodzi, niewiele wiedzą o wschodnich sąsiadach.

0
1180

Tak samo jak o ruchach politycznych. Wszyscy w Polsce wiedzą, kim jest Łukaszenko. Niektórzy widzą w nim, mimo, że Łukaszenko jest spadkobiercą sowieckiego politaparatu i orędownikiem Związku Radzieckiego (o czym otwarcie mówi w wywiadach).

Natomiast dla większości obywateli Polski, białoruska opozycja – to są wyłącznie zwolennicy UE lub agenci Rosji. Jest w tym trochę racji, lecz warto dodać że wśród aktywnych liderów ruchu antyrządowego na Białorusi są także konserwatyści. Najlepszym przykładem jest ruch БНФ (biał. Беларускі Народны Фронт). Polskie media tłumaczą tę nazwę jako Białoruski Front Ludowy, co prowadzi do błędnych interpretacji. W językach wschodniosłowianskich, w tym białoruskim, ta nazwa znaczy Białoruski Front Narodowy. Przedstawiciele tej politycznej siły to umiarkowani narodowcy razem z chrześcijańskimi demokratami i zwolennikami wolnego rynku. Białoruski Front Narodowy jako ruch społeczno-konserwatywny u schyłku czasów sowieckich stał się zdecydowanym wyrazicielem niepodległości narodu.

Obecnie wyznacza kierunek reform i transformacji, staje się „lokomotywą” tych przemian. Wielu świadomych i odważnych polityków współczesnej Białorusi, mających narodowe i konserwatywne poglądy, wchodzi albo wchodziło w skład ruchu BFN.

19 października 1988 roku w gotyckim kościele przy placu Niepodległości w Mińsku odbył się zjazd założycielski organizacji Martyraleg Belarusi. Celem tej organizacji było zbadanie zbrodni reżimu Stalina, sporządzenie list ofiar reżimu komunistycznego na Białorusi oraz uczczenie pamięci niewinnych ofiar. Obecny na zjeździe znany działacz, Zianon Pazniak zaproponował powołanie BFN „Adradzhenne”.

Zjazd założycielski nowego ruchu odbył się w dniach 24-25 czerwca 1989 r. w Wilnie. Uchwalona na nim statut i program oraz wybrano organ zarządzający – Sejm Białoruskiego Frontu Narodowego. Zianon Pazniak został kierownikiem (kasztelanem) tego Sejmu, a posłami – Jurij Hadyko i Michaił Tkaczow.

Polityczny program BFN przewidywał ożywienie polityczne, gospodarcze i kulturowe Białorusi. Głównym warunkiem takiego odrodzenia byłoby uzyskanie przez Białoruś prawdziwej suwerenności, oddzielenie się od ZSRR. BFN zamierzał wykreślić zapis w konstytucji o „roli przywódczej” partii komunistycznej, chciał stworzyć system wielopartyjny, a także zagwarantować obywatelom wszelkie swobody demokratyczne. Jeżeli chodzi o gospodarkę, BFN proponował wprowadzenie wolnego runku i różnych form własności. Przypomnijmy, że w ZSRR w ogóle nie istniała wartość prywatna – wszystkie grunty, fabryki i przedsiębiorstwa należały do państwa.

BFN opowiadał się za narodowym i kulturalnym odrodzeniem Białorusi, za odejściem od dwujęzyczności i uznaniem języka białoruskiego za jedyny język państwowy. Białoruski Front Narodowy chciał też przywrócić symbole narodowe: biało-czerwono-białą flagę i herb Pogoń.

W odpowiedzi na oświadczenie Pazniaka z 19 października 1988 r. o utworzeniu Białoruskiego Frontu Narodowego sowieckie władze nagle zakazały procesji w czasie święta Dziadów, zaplanowanej na 30 października 1988 r. Dziady upamiętniały ofiary represji stalinowskich. Jesienią 1988 roku, Pazniak zorganizował uroczystość odsłonięcia pomnika w Kuropatach, w miejscu masowych egzekucji za czasów Stalina. Spotkanie to zostało brutalnie rozpędzone przez policję i wojsko. Tylko cudem udało się uniknąć ofiar.

W tych czasach sowieckiej władzy nie wolno było organizować spotkań BFN, dlatego też kongres założycieli ruchu musiał się odbyć w Wilnie. Ministerstwo Sprawiedliwości BSRR mocno ociągało się z rejestracją, a oficjalne media i władze administracyjne oczerniały członków organizacji. Ale mimo sprzeciwu sowieckiego reżimu, kandydatom z BFN udało się dostać do parlamentu XII kadencji. Wybory do Rady Najwyższej w 1990 roku przeprowadzono dość uczciwie. Oczywiście komuniści starali się zapewnić sobie większość, stosując różne sztuczki. Mimo to Zianon Pazniak, Jerzy Belenki, Walentin Golubiew, Liawon Borszczewski i inni członkowie ruchu BFN zdobyli mandaty do parlamentu.

27 lipca 1990 r. Rada Najwyższa przyjęła Deklarację o suwerenności państwowej BSRR. Jednak ten dokument pozostawał jedynie na papierze. Dopiero rok później, 25 sierpnia 1991 r., deklaracja uzyskała moc ustawy konstytucyjnej.

Stało się to dzięki członkom partii BFN, którzy wspólnie z niektórymi innymi deputowanymi o poglądach demokratycznych utworzyli w parlamencie frakcję Opozycja BFN. Sprzeciwiała się ona niektórym prorosyjskim politykom i komunistom, którzy chociaż widzieli zachodzące zmiany i rozpad Związku Radzieckiego starali się zachować swój status.

Mimo wszystkich trudności deputowanym BFN udało się przeforsować decyzję o suwerenności Republiki Białorusi, a także doprowadzić do kolejnego cudu: parlament składający się w większości z komunistów, na jednym z posiedzeń zdecydował o zakończeniu działalności Komunistycznej Partii Białorusi. Rada Najwyższa zatwierdziła również nową nazwę państwa: Republika Białoruś i jej nowe symbole państwowe – biało-czerwono-białą flagę i herb „Pogoń?. Białoruski uznano za język państwowy.

W 1994 roku Białoruski Front Narodowy stoczył wojnę z innym deputowanym Rady Najwyższej – Aleksandrem Grigoriewiczem Łukaszenką. Łukaszenko i Pazniak startowali w wyborach prezydenckich. Oprócz nich udział w tych wyborach wziął Wiaczesław Kiebicz, były członek partii komunistycznej i Stanisław Szuszkiewicz, człowiek o demokratycznych poglądach. Wybory wygrał Aleksander Grigoriewicz.

W 1995 roku prezydent Białorusi ogłosił referendum w sprawie zmiany symboli państwowych i przywrócenia językowi rosyjskiemu statusu języka państwowego. Plebiscyt ten był wymierzony przeciwko Białoruskiemu Frontowi Narodowemu i osobiście Zianonowi Pazniakowi. Wszak biało-czerwono-biała flaga, godło Pogoń i białoruskie odrodzenie kulturowe były podstawą programu BFN. W wyniki tego referendum język rosyjski ma teraz status języka państwowego, a neosowiecki herb i czerwono-zielone flagi wiszą na budynkach administracyjnych.

Wiosną 1996 roku Zianon Pazniak został zmuszony do opuszczenia Białorusi. Wciąż pozostaje za granicą. Przez pewien czas mieszkał w Czechach, na Ukrainie i w Polsce, był zapraszany do Stanów Zjednoczonych. Obecnie jego rodzina mieszka w Warszawie. Zianon Pazniak nie chce ujawnić miejsca swojego pobytu. Wiadomo że czasami mieszka w Polsce, często przebywa na Litwie i w Stanach Zjednoczonych, w kregu białoruiskich emigrantów. Zachował obywatelstwo białoruskie i nigdy nie odżegnywał się od Ojczyzny, wbrew temu co przypisują mu lewackie media.

Od 1996 roku BFN stracił wpływy, a w 1999 roku doszło do rozłamu w partii. Na VI kongresie Wincuk Wiaczorka rywalizował z Zianonem Pazniakiem o funkcję przewodniczącego. Obaj kandydaci otrzymali prawie równą liczbę głosów, ale ze względu na liczne sprzeczności, Pazniak i jego zwolennicy wystąpili z BFN i utworzyli Białoruski Front Narodowy Konserwatywnej Partii Chrześcijańskiej. Zianon Pozniak nadal jest przewodniczącym, ale ponieważ został zmuszony do emigracji, jego obowiązki na Białorusi przejął Jerzy Biełenki. Na czele partii BFN (bez Pazniaka) stoi teraz Rygor Kostusiew.

W wywiadzie 2019 r. dla niezależnych mediów Białoruskich powiedział, że podobnie jak większość Białorusinów, nie popiera europejskiego lewactwa i uważa, iż tak zwane prawa człowieka, które lansuje Zachód nie chronią niczego poza interesami Zachodu. Wielokrotnie podkreślał, że dąży do współpracy z Polską i polskim Narodem.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Wpisz swój komentarz!
Proszę wpisać tutaj swoje imię