Świadczenie ma częściowo rekompensować ekonomiczne skutki doznanych w okresie PRL represji. Dodatkowo projekt zawiera inne rozwiązania zwiększające pomoc państwa dla tej grupy społecznej.
Projekt ustawy przyznaje następujące przywileje działaczom opozycji antykomunistycznej i osobom represjonowanym z lat 1956-1989: – Przyznanie prawa do świadczenia wyrównawczego dla osób o potwierdzonym statusie działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych, których emerytura lub renta inwalidzka, renta z tytułu niezdolności do pracy jest niższa niż 2400 zł; – Przyznanie działaczom opozycji antykomunistycznej i osobom represjonowanym z powodów politycznych ulgi taryfowej w wysokości 50% przy przejazdach środkami komunikacji; – Przyznanie działaczom opozycji antykomunistycznej i osobom represjonowanym z powodów politycznych ulgi taryfowej w wysokości 51% na przejazdy w komunikacji krajowej środkami publicznego transportu zbiorowego; – Umożliwienie organizacjom pozarządowym realizacji wykonywanie zadań opiekuńczych na rzecz działaczy opozycji antykomunistycznej; – Przyznanie prawa do ubezpieczenia zdrowotnego i opłacanie składek działaczy opozycji antykomunistycznej i osób represjonowanych z powodów politycznych, którzy nie podlegają ubezpieczeniu społecznemu w Rzeczypospolitej Polskiej lub nie pobierają emerytury lub renty.
Odwaga i konsekwencja w walce o wolną Polskę miały swoją cenę. Wielu przypłaciło je represjami i utratą zdrowia, a dziś Ojczyzna ma szansę te krzywdy, chociaż w części, wynagodzić. Dlatego emerytury osób represjonowanych zostaną wyrównane do kwoty 2400 zł. Jesteśmy Im to winni.
— Mateusz Morawiecki (@MorawieckiM) August 12, 2020
Obecnie żyje ok. 12 700 osób, którym Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych potwierdził status działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych. Szacuje się, że prawo do świadczeń emerytalnych uzyskało ok. 9400 z nich (2250 kobiet i 7150 mężczyzn), z czego ok. 85% (ok. 1900) kobiet i ok. 50% (ok. 3600) mężczyzn pobiera świadczenie emerytalno-rentowe w wysokości niższej niż 2400 zł. Na podstawie danych UdSKiOR zebranych w sprawach o przyznanie pomocy pieniężnej można z kolei oszacować, że przeciętne świadczenie emerytalno-rentowe pobierane przez działaczy opozycji wynosi ok. 1500,7 zł. Oznacza to, że przeciętna wysokość świadczenia wyrównawczego wyniesie ok. 900 zł (2400 zł – 1500,7 zł przeciętnego świadczenia).
Rozwiązania proponowane w projekcie ustawy zrodziły się z przekonania, że konieczne jest choć częściowe zadośćuczynienie krzywdom doznanym ze strony reżimu komunistycznego przez osoby, które swoim poświęceniem przyczyniły się do obalenia ustroju totalitarnego oraz odrodzenia demokratycznego i niepodległego państwa polskiego. Dlatego proponuje się, aby każda osoba o potwierdzonym statusie działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych, której świadczenie emerytalne lub rentowe jest niższe niż 2400 zł, miała prawo do świadczenia wyrównawczego. Jego wysokość odpowiadałaby kwocie stanowiącej różnicę pomiędzy kwotą 2400 zł a kwotą emerytury lub renty pobieranej przez osobę uprawnioną.
